زمین شیمی و کانی شناسی نهشته لاتریتی قرالی، بوکان، استان آذربایجان غربی

نهشته لاتریتی قرالی در ۲۰ کیلومتری باختر شهر بوکان، جنوب استان آذربایجان غربی قرار دارد. هشت رخنمون بررسی شده در منطقه قرالی به صورت چینه سان در دولومیت ها و آهک های سازند روته گسترش یافته اند. از نظر کانه نگاری نمونه های بررسی شده دارای بافت های دانه پراکنده، رگچه ای، سوزنی، اسفنجی، جانشینی، جریانی و کاتاکلاستیک هستند. بافت های دیده شده نشان دهنده ژنز نابرجا، هوازدگی زیاد و عوامل زمین ساختی شدید برای رخنمون های موجود هستند. بر اساس داده های شیمیایی، تیپ رخنمون ها از لاتریت های غنی از آهن تا بوکسیت های آهن دار متغیر هستند ولی به طور عام نمودارهای مختلف، این ذخیره را در تیپ ذخایر لاتریت- بوکسیتی قرار می دهد. نتایج داده های زمین شیمیایی بیانگر غنی شدگی Fe Al, و Ti و تهی شدگی Si، Ca، Na و K در کانسنگ ها هستند. الگوی توزیع REEs بهنجار شده به کندریت، تفریق ضعیفی را میان HREEs و LREEs با غنی شدگی نسبی بیشتری از HREEs نشان می دهد. سنگ مادر این نهشته، سنگی بازی با ترکیب بازالتی غنی از آهن ارزیابی شد که در طی هوازدگی شیمیایی، خروج عناصر قلیایی سبب افزایش نسبی Al۲O۳و Fe۲O۳ در این کانسنگ شده است. نتایج مطالعه نشان می دهد که کانی های رسی، مسکوویت و کانی های منگنز میزبان مناسبی برای عناصر خاکی کمیاب در کانسنگ ها نبوده اند. نتایج همبستگی میان عناصر نشان می دهد که کانی های روتیل و آناتاز نقش مهمی در میزبانی REEs در این نهشته نداشته اند. همبستگی منفی Th با Ti (۹۲/۰-) نشانه عدم نقش تیتانیم و آناتاز در تمرکز توریم و در برابر همبستگی مثبت میان Ti باGd  (۹۱/۰) نشان می دهد که تمرکز این عنصر توسط کانی های روتیل و آناتاز انجام شده است. همبستگی های مثبت و قوی P با  REEs حکایت از نقش کانی های فسفاتی ثانویه در تمرکز عناصر خاکی کمیاب به جز سه عنصر ,Gd Tb وEr در رخنمون ها دارد. همبستگی های مثبت عناصر ,Gd Tb و Er نشان می دهدکه تثبیت این عناصر در فازهای کانیایی نوریخت (نئومورف) و حضور در فازهای کانیایی مقاوم در برابر هوازدگی دو عامل اصلی اختلاف در توزیع سه عنصر  با بقیه عناصر خاکی کمیاب در کانسنگ ها بوده است.

Keywords:

ذخیره آهن , لاتریت , قرالی , بوکان , آذربایجان غربی