تبیین شاخص های حمل و نقل پایدار شهری با بهره گیری از معادلات ساختاری (مورد پژوهی: خطوط ۱ و ۲ متروی تهران)

هدف این مقاله تبیین شاخص­های حمل­ و نقل پایدار شهری با بهره­گیری از معادلات ساختاری است. مدل مفهومی تحقیق عوامل موثر در بهره مندی از یک سیستم حمل و نقل مناسب و انتخاب یک شیوه از میان سایر شیوه های حمل و نقل، مدت زمان سیر یا سرعت، هزینه سفر، انجام به موقع سفر، ایمنی بسیار بالا، رفاه و امنیت بالاتر مسافران و جاذبه برای آن ها و اقتصادی بودن یک شیوه حمل و نقل برای سفرهای دسته جمعی را نشان می­دهد. ابعاد پایداری حمل و نقل شهری و شاخص های آن برگرفته از تحلیل محتوای متون شامل محیط زیستی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی است. روش مورد استفاده در این تحقیق پیمایش از نوع توصیفی و تبیینی و تحلیلی است. داده­های آن با استفاده از پرسشنامه گردآوری می شود. جامعه آماری در دو سطح است؛ در سطح اول شماری از خبرگان و متخصصان و صاحب نظران حوزه حمل و نقل شهری و در سطح دوم شامل تمامی شهروندان تهرانی که از شبکه های حمل و نقل شهری (ایستگاه های مترو خطوط یک و دو ریلی شهری) استفاده می­کنند. نحوه نمونه­گیری در بین شهروندان به صورت تصادفی ساده و نمونه­گیری در بین کارشناسان و مدیران به صورت تعمدی است. با استفاده از نرم افزار آماری لیزرل و spss به تجزیه و تحلیل داده­های آماری پرداخته شد. یافته­ها نشان دادند که فرضیه­های پژوهش تائید شدند. جهت اطمینان از کفایت داده های تحقیق برای انجام تحلیل عاملی، لازم است از صحت مدل های اندازه گیری متغیرهای تحقیق اطمینان حاصل شود. این تحلیل توسط مدل سازی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار آماری لیزرل انجام شده است. نتایج مقاله نشان دهنده این است که موثرترین شاخص­های کالبدی در حمل و نقل پایدار شهری از دید شهروندان مولفه کیفیت زندگی بیشترین سهم را در تغییرات شاخص کالبدی دارد و متغیر دسترسی به مناطق پرتراکم کمترین سهم را دارد. مقدار معنی داری شاخص ساختار و توسعه شهری ۵۶/۰ است.    

Keywords:

شاخص کالبدی , ابعاد پایداری , معادلات ساختاری , توسعه پایدار , برنامه­ریزی شبکه­های حمل و نقل شهری