ارزیابی میزان جذب برخی متابولیت های ثانوی (بتولین، اسید بتولینیک، فنل، فلاونوئید) و فعالیت آنتی اکسیدان قارچ های چوب زی گیاه دارویی Betula pendula (L.) Roth. در استان گلستان

قارچ های چوب زی نیازهای غذایی و متابولیت های ثانوی را از میزبان خود جذب نموده و یکی از منابع عظیم درمانی و حاوی عناصر فعال زیستی می باشند. تحقیق حاضر برای اولین بار بر روی قارچ های ماکروسکوپی چوب زی درخت توس Betula pendula (L.) Roth.، واقع درجنگل های سیاه مرزکوه استان گلستان انجام شد. دو متابولیت ثانوی بتولین و بتولینیک اسید با ارزش ضدسرطانی در پوست گونه های مختلف درخت توس سنتز می شود، با توجه به این که در ایران درخت توس درحال انقراض است و استخراج این مواد موثره از پوست این درخت ناممکن است، به این منظور شناسایی قارچ های ماکروسکوپی مستقر در پوست گونه مورد نظر،سنجش توانایی جذب ماده موثره بتولین و بتولینیک اسید در قارچ های شناسایی شده با استفاده از دستگاه HPLC و همچنین ارزیابی میزان فنل (با معرف فولن – سیوکالتو )، فلاونوئید (به روش رنگ سنجی آلومنیوم کلراید) و فعالیت آنتی اکسیدانی (به روش DPPH) قارچ ها انجام گرفت. نتایج منجر به  شناسایی دو گونه قارچ ماکروسکوپیparadoxa HyphodontiaوStereum hirsutum) گردید که توانایی جذب بتولین و بتولینیک اسید را از میزبان خود داشتند. میزان جذب متابولیت ثانوی میزبان، خواص آنتی اکسیدان، فنل و فلاونوئید در سطح ۰۱/۰ درصد اختلاف معنی داری داشتند. میزان فنل کل و ماده موثره بتولین و بتولینیک اسید در بافت قارچ S. hirsutumبرتری خاصی نسبت به قارچ دیگر داشت. بین دو حلال (متانول و اتانول) از نظر میزان فنل و خواص آنتی اکسیدان تفاوت معنی داری وجود نداشت، در حالی که میزان فلاونوئید استخراج شده با حلال اتانول بیشتر از حلال متانول بود. با توجه به نتایج بدست آمده و تائید وجود متابولیت های ثانوی در بافت قارچ ها، می توان آن ها را به عنوان منبع جدید داروهای طبیعی به جامعه معرفی نمود.

Keywords:

آنتی اکسیدان , بتولین , بتولینیک اسید , توس , گلستان , فنل , فلاونوئید , قارچ