بازنگاهی به کیفیت مجازات محارب از منظر فقه جزائی اهل سنت

محاربه یا قطع الطریق یکی از مهمترین جرایم علیه نظم و امنیت و آسایش عمومی جامعه اسلامی است .فقها و مفسران مبنای جرم انگاری محاربه را آیه ی ۳۳/مائده می دانند.این آموزه ی قرآنی در لسان فقها با تعابیر مختلفی چون محاربه ، حرابه ، قطع الطریق، اخافه الطریق ،اخافه السابله و مانند آن استعمال شده که همگی در مجموع معنای واحدی داشته و ناظر به همان معنای محاربه نزد مشهور می باشندبا این توصیف در کلیت جرم انگاری محاربه میان علمای مذاهب اسلامی اتفاق نظر وجود دارد، ولیکن در کیفیت مجازت های چهارگانه با هم اختلافاتی دارند. در این پژوهش به شیوه تحلیلی توصیفی ضمن بیان دو دیدگاه عمده در نحوه اعمال مجازاتهای محارب، صورتهای ممکن و حالات محتمل الوقوع از سوی محاربان و نیز نوع مجازاتهای مقرره در آیه شریفه محاربه مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. معلوم شد اهل سنت در نحوه اعمال مجازاتهای مقرره اربعه همانند امامیه دارای دو قول اند. و بنظر می رسد قول ترتیب و تنویع در اعمال مجازاتهای مربوطه برتری داشته باشد. البته توبه قبل از دستگیری و نیز فوت و جنون بالاتفاق نزد همه مذاهب از مسقطات مجازات می باشند. در رابطه با مفهوم «نفی» با وجود اختلاف در تعابیر ، در عمل و در مقام تطبیق بر مصداق عینی، اختلافی ندارند و معنای متعارف و غالب را همان تبعید می دانند.

Keywords:

محارب , اهل سنت , کیفیت مجازات