بررسی نظام آب رسانی دره گرمز بهبهان بر اساس مطالعات باستان شناسی
Publish place: Archaeological Studies، Vol: 13، Issue: 3
Publish Year: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 167
This Paper With 26 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JARCS-13-3_003
تاریخ نمایه سازی: 9 اسفند 1400
Abstract:
گرمز از جمله محوطه های کمتر شناخته در جنوب غرب ایران به فاصله ۱۳ کیلومتری جنوب شرقی از شهر بهبهان واقع شده است. دره های شرقی و دشت های غربی این اسکانگاه، جایگاه شکل گیری بخشی از سیستم آب رسانی محوطه های مهم پایین دست دشت زیدون و هندیجان در عصر ساسانی بوده اند. پژوهش پیشرو، سیستم آبیاری و آب رسانی به مناطق پاییندست دره گرمز را مورد بررسی قرار داده است. هدف از این تحقیق شناخت ویژگی های محلی و جغرافیایی دره گرمز در کنار ضرورت های ایجاد چنین پروژهی آب رسانی در عصر ساسانی و تداوم توجه به آن در سده های نخست اسلامی است. پرسشی که این مقاله تلاش میکند تا به آن پاسخ دهد چنین مطرح شده است: انتقال مطمئن آب از بخش های بالایی رودخانه خیرآباد به نقاط فرودست چگونه و با چه اهدافی صورت گرفته است؟ ماهیت سازه های آبی به واسطه قرارگیری در مسیر سیلابها و همچنین بستر رودخانه ها، آسیبزا است؛ بنابراین ضرورت دارد تا پیش از نابودی کامل این سازههای هیدرولیکی؛ آنها را مستند نمود. نتیجه آنکه بهرهگیری از توان نیروهای بومی و احتمالا مهندسین رومی در دره گرمز سیستم آبیاری و آب رسانی مبتنی بر بالا آوردن آب پشت سد یا بند را رقم زند که در نتیجه آن، انتقال آب از طریق کانال های کنده شده مشابه سیستم قنات در صخرههای آهکی مسیر سواحل رودخانه به نقاط پایین تر انتقال می یافت تا مناطق پایین دست را از آب سالم و شیرین بهره مند سازد و مانع از مهاجرت ساکنین به نقاط بالایی و توسعه تجارت و کشاورزی در نقاط جنوبی کوره ارجان گردد. پیشینه سیستم مذکور در مناطقی از جنوب غربی ایران از جمله کانال داریون در روزگار هخامنشی نیز ملاحظه گردید که احتمالا تاییدی بر ایرانی بودن این سیستم آبیاری و آب رسانی به شمار میرود. توسعه این سیستم آب رسانی در عصر ساسانی به کمک متخصصین بومی و نیروی کار مجانی یا حداقل ارزان قیمت اسرای رومی به سرانجام رسید. این مقاله حاصل تلفیق داده های پژوهش میدانی با منابع استنادی است که به کمک روش تحلیل توصیف تاریخی ارائه شده است.
Keywords:
Authors
ابراهیم رایگانی
استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه نیشابور، نیشابور، ایران.
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :