ارزیابی پایداری اکوسیستم با استفاده از روش اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (مطالعه موردی: حوضه آبخیز دروک)

ارزیابی پایداری حوضه آبخیز به روش اتحادیه بین­المللی حفاظت از طبیعت، تکنیکی برای درک و اندازه­گیری توسعه پایدار است. این تکنیک، امکان مقایسه شرایط موجود منطقه را با وضعیت ایده­آل خود، یعنی توسعه کامل انسانی و یک اکوسیستم سالم و مولد را فراهم می آورد. این روش، به صورت هم­زمان، پایداری اکوسیستم و پایداری انسانی را بررسی می­کند. در پژوهش حاضر، پایداری حوضه آبخیز دروک با استفاده از روش اتحادیه بین­المللی حفاظت از طبیعت، توسط ۷ معیار و ۱۷ شاخص در بخش انسانی و ۸ معیار و ۱۸ شاخص در بخش اکوسیستم بررسی شد. در این پژوهش، حوضه آبخیز دروک، به دو بخش با نام­های آق­چشمه و قلعه قافه تقسیم و اندازه­گیری­ها در هر بخش، به صورت مجزا انجام شد. معیار آموزش و پرورش، مهارت و فقر در هر دو زیرحوضه در شرایط متوسط است. با افزایش میزان اشتغال جوانان، می­توان باعث کاهش میزان وابستگی و بهبود وضعیت معیار فقر شد. معیار تامین و سلامت مواد غذایی در هر دو زیرحوضه قابل قبول است. معیار عدالت و برابری در شرایط ضعیف و قابل قبول به ترتیب در زیرحوضه­های آق­چشمه و قلعه قافه است. امتیاز نهایی زیرحوضه قلعه قافه برابر با ۴۴ و امتیاز نهایی زیرحوضه آق­چشمه، ۶۱ است. به طور کلی، امتیاز هر دو زیرحوضه، نشان می­دهد زیرحوضه­ها از نظر پایداری در محدوده متوسط قرار دارند؛ همچنین، امتیاز نهایی حوضه آبخیز دروک، برابر با ۵۲ است که در محدوده وضعیت متوسط است. بررسی شاخص­ها نشان داد، حوضه مورد نظر از لحاظ وضعیت کاربری و فرسایش نسبت به سایر شاخص­ها در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارد و این شاخص، بیشترین تاثیر منفی را در حوضه مورد نظر دارد.  

Keywords:

اکوسیستم , توسعه پایدار , حوضه آبخیز , اتحادیه بین­ المللی حفاظت از طبیعت