ارزیابی کیفیت بصری و میزان ادراک مناظر در مسیرهای منتهی به شهر (مطالعه موردی: شهر بجنورد)

خصوصیات بصری، سهم مهمی در هویت ناحیه و حس مکان دارد؛ به گونه ای که به لذت بردن مردم از محیط طبیعی و مصنوع اطراف کمک می کند و سبب جذب سرمایه گذاری و پیشرفت های اجتماعی - اقتصادی منطقه و نیز جذب گردشگران و تمایل آنها به بازگشت دوباره به محیط می شود. مشاهده منظر و ادراک آن توسط انسان، نقش مهمی در ادراک و شناخت وی از محیط دارد. هدف پژوهش، ارزیابی کیفیت بصری مناظر موجود در مسیرهای اصلی منتهی به شهر بجنورد و سطح بندی آنها بوده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها تلفیقی از رهیافت ادراکی ارزیابی کیفیت بصری مناظر و روش ارزیابی میزان ادراک آن استفاده شده است. ابتدا تمامی مسیرهای اصلی منتهی به شهر بجنورد با به کارگیری ابزارهایی از جمله مکان یاب، قطب نما، نقشه راه های شهرستان بجنورد و دوربین عکاسی، مورد بررسی میدانی قرار گرفت. در مجموع تعداد ۱۲۹ عکس از نقاط ایست مختلف در سه مسیر اصلی منتخب منتهی به شهر بجنورد، جهت بررسی ادراک بصری مناظر گرفته شد که از این تعداد، ۲۴ عکس برای بررسی نهایی برگزیده شد. شاخص های اصلی بررسی مناظر شامل ۶ شاخص «موقعیت بیننده»، «فاصله دید»، «ترکیب منظره»، «شکنندگی بصری»، «حرکت چشم بیننده» و «بهترین جهت دید» در ۱۷ حالت، در نظر گرفته شده اند. طبق یافته ها، مسیر شماره ۱ با دارا بودن بیشترین نقاط دید در زیر پای بیننده و کمترین میزان شکنندگی بصری حائز کیفیت ادراکی متمایز از سایر مسیرهای مورد بررسی است؛ همچنین نتایج میزان ادراک منظر نشان می دهد که مسیر یک به واسطه مقدار محاسبه شده عامل P (میزان ادراک منظری که گردشگر از تمامی مناظر قابل رویت در یک مکان دریافت می کند)، در سطح اول، قرار می گیرد. در خاتمه، تحلیل کیفی و ترسیم ضرباهنگ میزان ادراک منظر در سه مسیر، ارائه شده است.

Keywords:

ارزیابی , کیفیت بصری , میزان ادراک مناظر , بجنورد