برخی اثرات جانبی احتمالی گیاهان دارویی مورد استفاده در درمان ناراحتی های تنفسی

بیان مساله : بیماریهای تنفسی از بیماری های شایع در نوع بشر است که طی آن به غشاهای مخاطی بدن مانند پوشش داخلی بینی ، سینوس ها، دهان، گلو، نای و ریه ها آسیب وارد می شود. به علت قدمت این بیماری ها ( ناخوشی ها) در طول تاریخ ، تعداد زیادی از گیاهان بعنوان منابع دارویی جهت درمان مورد استفاده قرار گرفته اند. گیاهانی مانند سرشاخه گلدار زوفا، گل ها و ریشه ختمی ، گل انواع پنیرک و همچنین بذور موسیلاژی گیاهان متعددی مانند به دانه ، انواع قدومه ، انواع بالنگو، انواع بارهنگ و اسفرزه و تخم شربتی و میوه هایی مانند سپستان در قالب نسخه ها ی قدیمی (مثل چهار تخم ) یا داروهای جد ید مورد استفاده در درمان بوده اند و برخی منابع گیاهی داروهای مربوط به بیماریهای تنفسی مانند اکالیپتوس و چیا برای فلور ایران جدید محسوب می شوند. لازم است این فهرست بر اساس اطلاعات علمی جدید به روز شده و اطلاعات تکمیلی به مصرف کنندگان و تولید کنندگان دارو عرضه شود. در گیاهانی مانند سپستان و بطورکل ی ، خانواده گاوزبان وجود الکالوئید خطرناک پیرولیزیدین که یک سم جمع شونده در کبد محسوب می شود به اثبات رسیده و از سال ۲۰۱۳ کلیه محصولات و فرآورده های کشاورزی ( مانند دارو، عسل ، گوشت و ... ) که حاوی این ماده باشند منع مصرف و ورود به کشورهای پیشرفته را دارند. همچنین به دانه و دانه های سیب و بطور کلی بذر بسیاری از گیاهان خانواده رز، سیانوژن محسوب می شوند یعنی بعد از مصرف و هیدرولیز در بدن، ترکیبات سمی سیانوری تولید می کنند و برای مصرف بیش از حد زوفا و داروهای مشتق از آن، بروز علا یم صرع مانند و در بخور اکالیپتوس سردرد گزارش شده است . بنابراین لازم است در کنار ارج نهادن به دانش بومی در طب سنتی ، به فرایند به روز رسانی آن نیز توجه شود.مواد و روشها: در این مقاله با مرور منابع طب سنتی و یافته ها ی جدید علوم مختلف ، غربالگری و به روز رسان ی اطلاعات موجود در مورد گیاهان موسیلاژی حاوی مواد ضد تغذیه و سمی انجام گردید و فهرست برخی از رایج ترین آنها در بازار مصرف داخلی تهیه شد.یافته ها و نتیجه گیری : بررسی پتانسیل موجود در فلور ایران( با غنا ی افزون بر ۸۰۰۰ گونه گیاهی ) برای استخراج مواد ارزشمند گیاهی نشان می دهد ذخایر ارزشمندی در گیاهان کشور موجود است . همچنین قدمت استفاده مبتنی بر منابع علمی دنیای قدیم نشان می دهد سابقه استفاده از این ترکیبات در درمان بیماریهای تنفسی طولانی است و دانش بومی بی نظیری در این زمینه در کشور وجود دارد. معرفی ترکیبات خطر ساز در این گیاهان و مواد اولیه ناشی از آنها، لزوم توجه به خالص سازی ، پیش بینی مصلحات برای آنها و توقع بروز عوارض جانبی را گوشزد می کند. گیاهان ی مانند گاوزبان و سپستان، دانه های سیب درختی و به ، فرآورده های بدست امده از گ یاهان خانواده گاوزبان و برخی گیاهان خانواده سیب زمینی مانند عسل و ... حاوی مواد سمی و ضد تغذیه هستند.

Keywords:

موسیلاژ , پیرولیزیدین , گیاه دارویی