پهنه بندی تحول کارست با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: حوضه کوهستانی کلات ، خراسان رضوی)

چکیده فرایند تحول کارست، فرایندی پیچیده و متاثر از متغیرهای گوناگون است . شناخت عوامل موثر در توسعه و پهنه بندی تحول کارست در زمینه مطالعات مربوط به مدیریت سرزمین و منابع کارست دارای جایگاه ویژه ای است. هدف از این پژوهش ارزیابی و پهنه بندی پتانسیل توسعه کارست در حوضه کوهستانی کلات در استان خراسان رضوی با استفاده از روش AHP می باشد. در این تحقیق با روش تحلیل سلسله مراتبی، لایه های اطلاعاتی لیتولوژی، فاصله از گسل شیب، جهت شیب، ارتفاع، فاصله از آبراهه ، فاصله ازگسل و کاربری اراضی به عنوان نقشه های عامل درنظرگرفته شدند. همچنین به منظور استخراج مدل پتانسیل توسعه کارست، لایه های فوق در محیط GIS فراخوانی شد. لایه های اطلاعاتی مختلف با اعمال قضاوت کارشناسی و بازدیدهای میدانی به صورت نقشه های معیار طبقه بندی شدند. درنهایت با توجه به وزن به دست آمده نقشه پهنه بندی توسعه کارست بدست آمد. نتایج حاصله نشان که از کل مساحت حوضه کلات، ۰۴/۱۹ درصد در طبقه کمتر توسعه یافته، ۵۷/۲۴ درصد در طبقه توسعه نیافته، ۸۸/۴۲درصد در طبقه متوسط و ۳۸/۱۴ درصد در طبقه توسعه یافته قرار گرفته است.ازاینرو، عامل لیتولوژی منطقه با ارزش ۰/۵۳ بیشترین وزن و مهمترین عامل کنترل کننده پتانسیل توسعه کارست در منطقه موردمطالعه بوده است و عامل کاربری اراضی باارزش ۰/۰۱ کمترین وزن را به خود اختصاص داده است که کمترین تاثیر را در کارست زایی کنونی حوضه به خود اختصاص داده است. نتایج نشانگر آن است که به ترتیب عوامل زمین شناسی، ارتفاع، توپوگرافی و فاصله از آبراهه مهمترین نقش را در توسعه کنونی کارست در این منطقه داشته اند.

Keywords:

ژئومورفولوژی , روش تحلیل سلسله مراتبی , پهنه بندی کارست , حوضه کوهستانی کلات