بررسی ارتباط بین تعارض شغلی کارکنان و ساختار سازمانی در موسسات دولتی

تعارض، پدیده اجتناب ناپذیر زندگی سازمانی است. بی توجهی به موضوع تعارض، آثار سوء سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و از بین رفتن تعادل و پویایی موسسات را به دنبال خواهد داشت. هدف نهایی مطالعه حاضر عبارت است از: ۱) بررسی وضعیت موجود و اندازه گیری میزان تعارض شغلی بین کارکنان موسسات دولتی؛ ۲) سنجش ساختار سازمانی از سه بعد رسمیت، پیچیدگی و تمرکز؛ ۳) بررسی ارتباط بین میزان تعارض با هر یک از سه بعد ساختار رسمیت، پیچیدگی و تمرکز؛۴) تعیین شدت و ضعف رابطه هر یک از سه عامل مذکور با میزان تعارض در پژوهش حاضر، عوامل و نشانه های به وجود آورنده تعارض به سه گروه فردی، گروهی و سازمانی تقسیم و شاخص های اندازه گیری در مدل مفهومی طرح گردید. در طرح سئوالات مربوط به تعارض از پرسشنامه دوبرین استفاده شد. جامعه آماری مورد مطالعه، ۲۵ موسسه دولتی شهرستان آستارا بود که جهت سنجش میزان تعارض، ۱۱۰ پرسشنامه بین کارکنان و جهت سنجش ابعاد ساختار ۲۵ پرسشنامه بین مدیران با روش نمونه گیری چند مرحله ای توزیع شد. از ۱۱۰ پرسشنامه سنجش تعارض، ۹۷ پرسشنامه و تمامی ۲۵ پرسشنامه سنجش ابعاد ساختار تکمیل و اعاده شده. اعتبار پرسشنامه با روش آزمون مجدد و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ همچنین روایی پرسشنامه از طریق آنالیز واریانس تایید شد. از تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها، ۴ گروه امتیاز مربوط به میزان تعارض، پیچیدگی، رسمیت، و تمرکز برای هر موسسه به دست آمد که با استفاده از رگرسیون چند متغیره و آزمون F برابری میانگین ها و محاسبه T و تعیین درجه ی اهمیت و سطح معناداری فرضیه های پژوهش مورد سنجش واقع شد. یافته های پژوهش بدین قرارند: ۱) به طور کلی بین ساختار سازمانی و میزان تعارض رابطه وجود دارد؛ ۲) موسسات دولتی با عناوین شغلی بالا، سطوح سلسله مراتب بیشتر، تعداد مکان های فیزیکی زیادتر، تعارض شغلی بیشتری دارند؛ ۳) با افزایش مقررات و دستورالعمل ها و روش های انجام کار به صورت مکتوب و مدون و کنترل برای رعایت استانداردها، میزان تعارض شغلی افراد نیز افزایش می یابد؛ ۴) بین میزان تمرکز و تعارض در موسسات دولتی رابطه ای ضعیف وجود دارد که به کل جامعه قابل تعمیم نیست؛ ۵) از بین سه عامل ابعاد ساختار به ترتیب عامل پیچیدگی، تمرکز و رسمیت بیشترین رابطه را با تعارض داشتند.

Keywords:

conflict , formality , complexity , concentration , constructive conflict , destructive conflict , تعارض , رسمیت , پیچیدگی , تمرکز , تعارض سازنده , تعارض ویرانگر