تحلیلی بر نقش قنات سرچشمه در تحولات ساختار فضایی شهر زنجان در عصر قاجار
Publish Year: 1400
Type: Journal paper
Language: Persian
View: 380
This Paper With 16 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- I'm the author of the paper
Export:
Document National Code:
JR_GPS-11-40_007
Index date: 10 April 2022
تحلیلی بر نقش قنات سرچشمه در تحولات ساختار فضایی شهر زنجان در عصر قاجار abstract
همجواری ایران با کمربند خشک و بیابانی نیمکره شمالی از یکطرف و استقرار کوههای البرز و زاگرس در مسیر تودههای بارشی از طرفدیگر، موجب شدهاند که مسئله آب و کمبود بارش از دیرباز به مسئلهای اساسی در مکانگزینی و توسعه زیستگاههای انسانی، به ویژه مکان برای ایجاد شهرهای آن تبدیل شود. به همین دلیل، اغلب شهرهای ایران در وابستگی و مجاورت منبع آب شکل گرفتهاند. هدف این پژوهش یافتن تاثیر حضور قنات در شهر زنجان با محوریت «قنات سرچشمه» و پاسخگویی به این پرسش است که قنات مذکور چه نقشی در تحولات ساختار فضایی و روند توسعه شهر زنجان در عصر قاجار داشته است؟ این پژوهش از نوع پژوهشهای تاریخی است که با روش توصیفی تحلیلی پژوهش شده و گردآوری اطلاعات در آن با استفاده از روشهای اسنادی و میدانی صورت گرفته است. هسته اولیه شهر زنجان در مجاورت رودخانه زنجانچای شکلگرفته است. با اینحال، این رودخانه فقط برای کشاورزی در اراضی پیرامون آن مورد استفاده قرار میگرفت و آب شرب مورد نیاز شهر از طریق چاههای آب حفرشده در منازل و چشمههای دامنههای ارتفاعات شمالی شهر تامین میشد. علاوهبر افزایش جمعیت شهر که موجب افزایش نیاز آبی شهر شده بود، خشکشدن چشمهها و چاهها در اثر وقوع خشکسالیهای متوالی، عامل دیگری بود که ضرورت احداث قنات در زنجان عصر قاجار را بیشتر کرد. از اینرو، در این دوره قنوات متعددی در بیرون و درون حصار شهر احداث شدند. در میان قنات های شهر زنجان، «قنات سرچشمه» یکی از بزرگترین و پرآبترین آنها بود. این قنات که دارای هشت شعبه بود، با حضور در محلات شهر و جاریشدن در معابر آن، زمینهساز تحولات زیادی در ساختار فضایی شهر زنجان گردید. از جمله چنین تحولاتی میتوان به تغییر جهت توسعه شهر از حالت طولی به عرضی، تقسیمبندی قطاعی شهر به بخشهای یوخاریباش(بالاشهر) و اشاقیباش(پایین شهر)، شکلبخشی به محلات جدید، تعیین جهت معابر، تاثیر بر مکانگزینی کاربریها و تاسیسات دولتی اشاره کرد.
تحلیلی بر نقش قنات سرچشمه در تحولات ساختار فضایی شهر زنجان در عصر قاجار Keywords:
تحلیلی بر نقش قنات سرچشمه در تحولات ساختار فضایی شهر زنجان در عصر قاجار authors
احد نژاد ابراهیمی
دانشیار گروه معماری و شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
محمدعلی کی نژاد
استاد گروه معماری و شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
محمدجواد حیدری
دانشجوی دکترای شهرسازی اسلامی، گروه معماری و شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :