مطالعه ی تطبیقی همگانی بودن و آزادی آموزش در قانون اساسی ایران و اسناد بین المللی، با تاکید بر راهکارهای حل تعارض

حق بر آموزش، یکی از اساسی ترین حقوق بشر بوده که در قالب نسل دوم حقوق بشر در اعلامیه ی جهانی حقوق بشر و میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به رسمیت شناخته شده است. دولت جمهوری اسلامی ایران، به عنوان دولتی که این اسناد بین المللی را پذیرفته، ملزم به رعایت مقررات اسناد بین المللی و توجه به ارکان و اصول پذیرفته شده ی این حق در این اسناد می باشد. قانون اساسی ایران به عنوان قانون مادر، مهم ترین منبع و مبنای حق بر آموزش به شمار می رود؛ بنابراین شناسایی حق بر آموزش و پذیرش اصول آن در قانون اساسی برای حمایت از این حق بایسته است. از مهم ترین و چالش برانگیزترین اصول حق بر آموزش، همگانی بودن و آزادی آموزش است که در مواردی مورد بی توجهی دولت ایران قرار گرفته و با واکنش هایی مبنی بر نقض حقوق بشر و اسناد بین المللی همراه بوده است. هدف این پژوهش بررسی اصل همگانی بودن و آزادی آموزش در قانون اساسی ایران است تا مشخص شود که این اصول، در چه مواردی با این اسناد در تعارض است؟ و راهکارهای حل این تعارض چیست؟ در این راستا، به مقررات آموزش کشور فرانسه نیز به عنوان نمونه ای از قوانین خارجی استناد می شود. این پژوهش، کتابخانه ای و اسنادی، با بهره گیری از کتب، مقالات، مقررات داخلی، اسناد بین المللی و قانون اساسی فرانسه، به روش استدلالی و تحلیلی-توصیفی بوده و پژوهشی کاربردی است که می تواند راهگشای قانون گذار در شناسایی حق بر آموزش باشد. یافته ها بیان گر این است که گرچه این اصول در قانون اساسی مورد حمایت قرار گرفته اما این حمایت، همه جانبه و کارا نبوده و در موارد متعددی با اسناد بین ‎الملی در تعارض و مستلزم بازنگری توسط قانون‎گذار است.

Keywords:

حق بر آموزش , آزادی آموزشی , آموزش همگانی , تعارض قوانین , حقوق مثبت