مطالعه و بررسی نقوش کاشی کاری های مسجد مولانا

کاشی کاری به عنوان مهم ترین عنصر تزیینی در معماری ایران همواره زینت بخش بناهای مختلف بوده است. این هنر در دوره قاجار رواج چشمگیری یافت. در این دوره کاشی کاری تحت تاثیر جریان غرب گرایی در مسیر تازه ای قرارگرفت که حاصل آن نوآوری درشیوه ساخت، ورود مضامین جدید و تنوع رنگی بود؛ از این رو دوره قاجار را می توان سرآغاز تحولات نوین در عرصه هنر کاشی کاری دانست که به صورت گسترده در بناهای این دوره ظهور یافته و ویژگی های منحصر به فردی به آن ها بخشیده است. مسجد حاج حسن مولانا یکی از بناهای اواخر عصر قاجار است که در شهر بابل قرار دارد. این بنا از نظر تزیینات کاشی کاری حائز اهمیت است. پژوهش حاضر می کوشد، نقوش به کار رفته در این کاشی ها را شناسایی، طبقه بندی و ویژگی های بصری آن ها را تحلیل نماید. رویکرد این تحقیق توصیفی -تحلیلی است و اطلاعات از طریق مطالعات میدانی به صورت مشاهده مستقیم و کتابخانه ای گردآوری شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد، نقوش کاشی های بنای مزبور تلفیقی از شیوه های سنتی و اروپایی است که در مضا مین کاشی ها و نحوه بازنمایی آن ها نمود یافته و حاصل آن بروز نوعی دوگانگی در آثار است. نقوشی همچون اسلیمی و ختایی در ادامه سنت های هنری دوره های پیشین به تصویر درآمده اند. سایر نقوش تحت تاثیر الگوهای هنر غربی به منظور بازنمایی شیوه طبیعت گرایی با کاربست سایه روشن و استفاده از پرسپکتیو، فضایی سه بعدی را به نمایش گذارده اند.

Keywords:

کاشی کاری , دوره قاجار , مسجد مولانا , نقوش تزیینی , شهر بابل