تحلیل خطر و خسارات زمین لرزه ی مناطق روستایی با استفاده از روشهای AHP و GIS مطالعه ی موردی: دهستان ابرشیوه ی دماوند

وقوع زلزلههایی با بزرگی کمتر از ۵ در مقیاس ریشتر برای ساختمانها خطری در بر ندارد و حتی ساختمانهای سست روستایی هم از این نظر کمتر دچار آسیب میشوند؛ درحالیکه زلزلههایی با بزرگی ۵ تا ۶ در مناطق روستایی و با بزرگی ۶ تا ۷ در مناطق شهری بسیار فاجعهبار هستند. با توجه به وضعیت خاص کشور ایران از نظر زمینساختی میتوان ادعا کرد که همهی گسلهای موجود در کشور زلزلهزا هستند. بهطوریکه، همهساله شاهد خسارات و تلفات مالی و جانی، بهخصوص در نواحی روستایی هستیم. بنابراین جامعهی ایرانی را گریزی از این حادثهی طبیعی نیست و باید تمهیدات لازم برای مقاومسازی، شناخت و مدیریت خطر اندیشیده شود. این پژوهش با هدف بررسی میزان خطر و برآورد خسارات ناشی از وقوع زلزله در مناطق روستایی انجام گرفته و نقش عوامل انسانی، زمینشناسی و ژئومورفولوژیکی را به عنوان عوامل موثر در تخریب و خسارت مورد ارزیابی و تحلیل قرار داده است. جامعهی آماری این پژوهش دهستان ابرشیوهی دماوند در استان تهران است که طبق سرشماری سال۱۳۹۰، ۱۰۲۰۱ نفر جمعیت و ۳۱ نقطهی سکونتگاهی داشته است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است که با بهرهمندی از مدل سلسلهمراتبی (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تحلیل و کارشناسی شده است. نتایج حاصل از بررسی نشان داد که ۶/۵۱ درصد نقاط مسکونی دهستان در فاصلهی ۵ کیلومتری از گسلها واقع شدهاند که از شرایط ژئومورفولوژیکی و زمینشناسی مناسبی برای وقوع زلزله برخوردار است و در صورت وقوع زلزله حداکثر کشتهشدگان ۱۰۳۷ نفر در روز و تعداد کشتهشدگان در شب ۱۰۷۵ نفر در سازههای مسکونی و غیرمسکونی خواهد بود. همچنین ۶۵۷ سازهی مسکونی و غیرمسکونی تخریب میشود که احیا و بازسازی آنها هزینهای نزدیک به۳۰ میلیارد تومان به اقتصاد کشور تحمیل خواهد کرد. 

Keywords:

تحلیل خطر , زلزله , آسیبپذیری , تلفات انسانی , دهستان ابرشیوه