تجزیه به مولفه های اصلی برخی از ژنوتیپ های ایرانی و خارجی گلرنگ با استفاده از صفات مورفولوژی و زراعی

این مطالعه با هدف ارزیابی تنوع ژنتیکی ۱۲۲ ژنوتیپ گلرنگ موجود در موسسه تحقیقات ژنتیک گیاهی و گیاهان زراعی (IPK) و مرکز بین المللی اصلاح گندم و ذرت (CIMMYT) و مقایسه خصوصیات زراعی آن­ها با پنج رقم زراعی گلرنگ کشور طی سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ به صورت آگمنت بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. نتایج بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بالا در ژرم پلاسم موردمطالعه بود. در بین ژنوتیپ­های موردمطالعه ۳۶ ژنوتیپ بی­خار، ۸۱ ژنوتیپ خاردار و ۱۰ ژنوتیپ با خار کم وجود داشت. تجزیه به مولفه­های اصلی منجر به شناسایی سه مولفه اصلی شد که در مجموع ۵/۵۶ درصد از تغییرات کل را توجیه کردند. مولفه اول با توجیه ۵/۲۹ درصد تغییرات کل به عنوان مولفه اجزای عملکرد و عامل دوم با توجیه ۹/۱۵ درصد از واریانس کل به عنوان مولفه فنولوژی و معماری گیاه نام­گذاری شد. گروه بندی از طریق تجزیه مولفه­های اصلی ژنوتیپ ها را به چهار گروه تقسیم نمود. گروه اول از مقادیر بالای عملکرد دانه برخوردار بودند و ژنوتیپ شماره ۷۰ با بیش ترین عملکرد دانه (۵۶۶۷ کیلوگرم در هکتار) در این گروه قرار گرفت. مقادیری عددی اجزای عملکرد نظیر وزن هزاردانه، تعداد طبق و تعداد دانه در بوته در گروه سوم بالاتر از سایر گروه­ها بود. در مجموع ژنوتیپ آلمانی شماره ۷۰ با عملکرد دانه زیاد به همراه ژنوتیپ شماره ۴۵ با گل­دهی زودهنگام می­توانند در برنامه­های به نژادی گلرنگ مورداستفاده قرار گیرند.

Keywords:

ارتفاع بوته , تجزیه بای پلات , تجزیه کلاستر , خار , زودگلدهی