اثر توده های تخریب شده (بهره برداری شده) و تخریب نشده (بهره برداری نشده) درختان جنگلی بر خصوصیات و ذخیره کربن خاک

برداشت ­های شدید از جنگل­های شمال ایران موجب تخریب و فرسایش خاک، کاهش ذخیره کربن و تغییر وضعیت طبیعی توده­ های جنگلی شده است. بر این اساس این پژوهش با هدف بررسی اثر آمیختگی گونه­های درختی بر ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی و ذخیره کربن خاک در دو توده تخریب­شده و تخریب­نشده، سه تیپ مختلف جنگلی و دو عمق خاک در طرح جنگلداری علی ­آباد انجام شد. در این مطالعه ده قطعه ­نمونه در توده تخریب­شده و ۱۵ قطعه ­نمونه در توده تخریب­نشده با توجه به تیپولوژی گونه ­های درختی غالب، به ­صورت انتخابی برای نمونه ­برداری انتخاب شدند. نمونه­ های خاک به روش مخلوط در دو عمق سطحی برداشت و عوامل فیزیکی و شیمیایی خاک (چگالی ظاهری، درصد رطوبت، اسیدیته، نیتروژن، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و کربن آلی) مورد اندازه­گیری قرار گرفت و برای تجزیه متغیر­های مربوط به خاک از نرم­ افزار آماری SAS استفاده شد. طبق نتایج تیپ­ها از نظر میزان پتاسیم، اسیدیته و هدایت الکتریکی در دو توده با یکدیگر اختلاف معنی­داری دارند ((p<۰/۰۱؛ دو عمق خاک از لحاظ مواد آلی و هدایت الکتریکی دارای تفاوت معنی ­داری بودند ((p<۰/۰۱. همچنین دو رویشگاه از نظر میزان پتاسیم و اثر متقابل (رویشگاه × عمق خاک) نیز در رابطه با میزان اسیدیته اختلاف معنی ­داری را نشان داد ((p<۰/۰۵. علاوه بر این طبق نتایج میزان ذخیره کربن در توده تخریب­ نشده (۳۰/۹۷ کیلوگرم در هکتار) بیشتر از توده تخریب­ شده (۲۹/۹۵ کیلوگرم در هکتار) بود و در دو عمق نیز عمق ۱۰- ۲۰ بیشترین میزان ترسیب کربن را نسبت به عمق ۰- ۱۰ داشت، از طرفی مقایسه میانگین ذخیره کربن در سه تیپ جنگل نیز نشان داد که تیپ ممرز بیشترین مقدار ذخیره کربن را نسبت به تیپ بلوط- ممرز و ممرز- افرا دارد و به ­نظر م ی­رسد که گونه­ ی ممرز یک گونه تعدیل­کننده در تجزیه عناصر و ترسیب کربن در خاک باشد.

Keywords:

Carbon sequestration , Carpinus betulus , Forest , Physical and chemical properties , Soil depth , ترسیب کربن , جنگل , عمق خاک , ممرز , ویژگی فیزیکی و شیمیایی