گزارش همراهی Stenotrophomonas sp. با بیماری لکه برگی و شانکر هسته داران

در پاییز سال ۱۳۹۱از درختان هلو، زردآلو و آلبالو در استان البرز، دارای علائم لکه برگی، شانکر و سرخشکیدگی، تعدادی باکتری جداسازی گردید. این علائم مشابه با علائمی بودند که توسط باکتری هایPseudomonas syringaepv. syringae(Pss) و Xanthomonasarboricolapv. pruniایجاد می گردند. این باکتری های بیمارگر قبلا در مناطقی از شمال ایران گزارش شده اند(Aldaghi, et al., ۲۰۱۰; Mahmoudiet al., ۲۰۱۲).باکتری های جداسازی شده از نمونه های بیمار، کلنی های گرد، برجسته، لعابی و اندکی رنگ زرد روی محیط آگار غذایی حاوی نیم درصد سوکروز (NAS) تولید نمودند. در آزمون بیماری زایی، ده برگ جداسازی شده از نهال جوان زردآلو، هلو و گیلاس بصورت مجزا، شستشو وضدعفونی سطحی شده و بر روی بستره ای حاوی یک درصد آگار قرار گرفت. هر برگ با سوسپانسیونی از باکتری با رقت ۱۰۸سلول در میلی لیتر مه پاشی گردید. در آزمونی دیگر برای مشاهده و مقایسه علائمی مشخص، از سه جدایه مرجعX. a. pv. pruni ICMP۱۷۱۸۶, Pss ATCC۱۹۳۱۰ ،Erwinia amylovora ICMP۱۵۴۰ نیز به عنوان شاهد مثبت استفاده گردید.جدایه های بیمارگر با استفاده از تعداد محدودی آزمون بیوشیمیایی مورد شناسایی مقدماتی قرار گرفتند(Palleroni, & Bradbury., ۱۹۹۳.;Schaadet al., ۲۰۰۱.).توان جدایه ها در ایجاد هسته های یخ با استفاده از روش بررسی قطره ای مورد سنجش قرار گرفت. طبق ویژگی های فنوتیپی، هیچکدام از جدایه ها به گونه های Pss یاX. a. pv. pruni تعلق نداشتند. براساس ویژگی های تعیین شده، همه جدایه ها گرم منفی و هوازی اجباری بوده و توانایی القا واکنش فوق حساسیت در توتون را داشتند. هیچکدام توانایی هیدرولیز کازئین، نشاسته، تایروزین، تولید اندول و لوان را نداشتند. واکنش های اوره آز، تولید مواد احیا کننده از ساکاروز، اکسیداز، لستیناز، آرژنین دهیدرولاز، احیا نیترات و تحمل نمک طعام ۵ درصد نیز در آنها منفی ارزیابی گردید. هیچکدام از جدایه ها توانایی تولید اسید از ترهالوز، لاکتوز و مالتوز را نداشتند. جدایه ها در آزمون های تولید گاز سولفید هیدروژن از سیستئین و پپپتون، تولید پروتئاز و رشد در دمای ۳۷درجه سلسیوس مثبت ارزیابی شدند. القا واکنش فوق حساسیت سریع در برگ های توتون و شمعدانی به عنوان توان احتمالی این جدایه ها در بیمارگری تلقی گردید. علائم پدید آمده پس از آزمون بیماری زایی کاملا، مشابه با علائم مشاهده شده در طبیعت بود و از بافت مایه زنی شده جمعیت بالایی از باکتری جداسازی گردید. باکتری های جداسازی شده مجددا به روش های ذکر شده شناسایی گردیدند. بخشی از ناحیه ۱۶s rDNA با استفاده از آغازگرهای عمومی ۶۳f و ۱۳۸۴r در نمایندگانی از جدایه ها، تکثیر وتوالی یابی گردید (Marchesiet al., ۱۹۹۸).هزار و صد نوکلوتید از ناحیهrRNA توالی یابی شده با سایر توالی های موجود در بانک ژن همردیف و مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که جدایه های منتخب شماره ۱۰۶ (رس شمار KF۷۵۲۵۹۱) و ۸۱ (رس شمار KF۷۴۴۰۵۳۷) دارای ۹۹ درصد تشابه در بخش توالی یابی شده از ناحیه ۱۶s rDNA با توالی جنس Stenotrophomonas هستند. همه جدایه ها توانایی تولید هسته یخ را داشتند. بیشتر باکتری های مولد هسته یخ اپی فیت بوده و روی سطح اغلب گیاهان زندگی می کنند.باکتری های مولد هسته یخ می توانند سبب افزایش سرعت ایجاد یخ در دمای کمتر از ۲- درجه سلسیوس شده و موجب سرمازدگی و ایجاد خسارت در گیاهان حساس گردند. دو گونه از این جنس شامل S. maltipholia وS. Rizophilaبه عنوان عوامل همراه با بیماری بلاست مرکبات از استان گلستان در شمال ایران گزارش شده و از نظر توان ایجاد هسته یخ مثبت ارزیابی گردیده بودند(Alimiet al., ۲۰۱۲)در پژوهش مذکور توان ایجاد بیماری و یا امکان دخالت این عوامل در افزایش احتمالی شدت بیماری مورد سنجش قرار نگرفته بود. براساس اطلاعات ما این نخستین گزارش از وجود این جنس و دخالتآندر ایجاد علائم لکه برگی و شانکر باکتریایی در هسته داران استان البرز می باشد.