اثر شاخص توسعه انسانی (HDI) بر مرگ و میر کودکان زیر پنج سال در ایران

مرگ و میر کودکان زیر پنج سال از جمله شاخص های ارزیابی سطح سلامت در جوامع است که متاثر از شاخص های اقتصادی و اجتماعی نظیر شاخص توسعه انسانی است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی رابطه علی بین شاخص توسعه انسانی و نرخ مرگ و میر کودکان زیر پنج سال در کشور طی سالهای۱۳۶۰ الی۱۳۹۰ است. پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی (توصیفی تحلیلی) بود که در آن با استفاده از آزمون رگرسیون و روش حداقل مجذورات معمولی به بررسی اثر شاخص توسعه انسانی و برخی متغیرهای کلان اقتصادی بر نرخ مرگ و میر کودکان زیر پنج سال کشور پرداخته شد. برای این منظور از داده های مرکز آمار ایران، بانک جهانی و گزارش های توسعه انسانی سازمان ملل متحد استفاده شد. نتایج حاصل از تخمین الگو نشان داد که بهبود شاخص توسعه انسانی طی دوره مورد مطالعه باعث کاهش مرگ و میر کودکان زیر پنج سال شده است. همچنین متغیرهای کنترلی از نوع متغیرهای اقتصادی در الگو تخمین شامل تورم، ضریب جینی و نرخ بیکاری با نرخ مرگ و میر کودکان زیر پنج سال رابطه مثبت و متغیر تقاضای بیمه عمر رابطه منفی با نرخ مرگ و میر کودکان نشان دادند. بنابراین بهبود شاخص توسعه انسانی در زمینههای آموزش، اشتغال درآمدزا و بهداشت جامعه میتواند به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های اثرگذار، موجب کاهش نرخ مرگ و میر کودکان تلقی شود، لذا مقتضی است که سیاست گذاری های دولت در زمینه سلامت کشور با هدف کاهش نرخ مرگ و میر کودکان زیر پنج سال، هماهنگ با برنامههای توسعه انسانی و زیرمجموعه های آن یعنی شاخص های درآمد سرانه، تحصیلات و امید به زندگی باشد.

Keywords:

Human Development Index , Children Mortality Rate , Health , شاخص توسعه انسانی , نرخ مرگ و میر کودکان زیر پنج سال , سلامت