نقش عوامل اجتماعی در معرفت ریاضی و منطقی، بر مبنای دیدگاه های مکتب ادینبرا

برنامه قوی در جامعه شناسی معرفت علمی با نام مکتب ادینبرا و دیدگاه های نسبی انگارانه این مکتب شناخته شده است. براساس این رویکرد، همه آن چه «معرفت» به شمار می رود، صرف نظر از صدق یا کذب آن، عللی دارد که به پذیرش آن در جامعه انجامیده است و جامعه شناس موظف است که این علل را بیابد. این برنامه، برخلاف برنامه های ضعیف تری که معرفت علمی را استثنا می کردند، بر این ایده مبتنی است که عوامل اجتماعی در شکل گیری معرفت علمی تجربی و حتی ریاضیات و منطق، یعنی معرفت هایی که از سنخ ضروری به شمار می روند، نیز نقش دارند. در این مقاله درصددیم دیدگاه های مکتب ادینبرا را در زمینه منطق و ریاضی معرفی و تبیین کنیم. به‎این منظور، نخست مبانی فکری این رویکرد را به اجمال معرفی و سپس دیدگاه های اصلی آنان را درباره نقش ابعاد جامعه شناسانه در منطق و ریاضیات به اختصار ذکر می کنیم. در بخش های بعدی مقاله مهم ترین یا بدیع ترین مطالعات موردی عرضه شده را بررسی و آن ها را درباب برهان خلف، تصمیم گیری و چانه زنی در ریاضیات، اثبات گزاره های ریاضی، و اعتبار استدلال های منطقی نقد و ارزیابی می کنیم و در انتها نیز نکاتی درباره رویکرد نظری آنان و نتایجی که به نظر می رسد می توان از این بحث گرفت مطرح خواهیم کرد.

Keywords:

جامعه شناسی معرفت علمی , برنامه قوی , صدق ضروری , تمایز توجیه/ تبیین