اثر ویژگی های رسوب بر تجمع و نرخ انتقال فلزات سنگین در درختان مانگرو (مطالعه موردی: خلیج نایبند و جزیره قشم)

در این مطالعه تجمع فلزات نیکل (Ni) و وانادیوم (V) در رسوبات، ریشه و برگ رویشگاه های مانگرو (Avicennia marina) و میزان انتقال آنها از رسوب به ریشه و برگ در خلیج نایبند و جزیره قشم مورد بررسی قرارگرفت. نمونه برداری به صورت تصادفی سیستماتیک با استفاده از ترانسکت های انتخابی در ۱۶ ایستگاه در منتهی الیه سمت خشکی و دریا در دو رویشگاه با سه تکرار از رسوب، ریشه و برگ درختان مانگرو انجام شد. خصوصیات بستر از قبیل بافت رسوب، pH، ECو مواد آلی تعیین گردید. میزان نیکل و وانادیوم با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد و ضریب انتقال فلزات از رسوب به ریشه و از ریشه به برگ محاسبه گردید. هم چنین هم بستگی ضرایب انتقال فلزات با ویژگی های رسوب توسط نرم افزار SPSS (ورژن ۱۹) بررسی گردید. در نمونه های رسوب، ریشه و برگ به ترتیب بالاترین غلظت نیکل و وانادیوم اندازه گیری شد. در فرایند انتقال فلزات نیکل و وانادیوم در دو رویشگاه قشم و نایبند، بیشترین میزان انتقال از رسوب به ریشه مربوط به فلز وانادیوم و از ریشه به برگ مربوط به فلز نیکل بود. علاوه بر این، بالاترین ضریب انتقال از رسوب به ریشه برای فلز وانادیوم در رویشگاه قشم (۵۰۲/۰) و بیشترین ضریب انتقال از ریشه به برگ برای فلز نیکل در رویشگاه نایبند (۷۴۹/۰) به دست آمد. به نظر می رسد مهم ترین عامل در تفاوت انتقال فلز نیکل و وانادیوم، اختلاف در نوع بافت رسوبات در دو رویشگاه و سطح فعالیت های نفت و گاز در خلیج نایبند باشد. به طور کلی، بافت ریزدانه رویشگاه حرا در جزیره قشم عمدتا موجب افزایش انتقال وانادیوم از رسوب به ریشه و بافت درشت دانه رویشگاه خلیج نایبند به همراه افزایش آلودگی هوای منطقه، عمدتا منجر به افزایش تجمع نیکل در برگ گردیده است.

Keywords:

Mangrove trees (Avicennia marina) , Nickel , Vanadium , Sediment , Persian Gulf. , درختان مانگرو (Avicennia marina) , نیکل , وانادیوم , رسوب , خلیج فارس