بررسی رابطه میان تراکم پوشش گیاهی و جانوران خاکزی در جنگل های حاشیه رودخانه کرخه به منظور تعیین حاشیه امن یا ضربه گیر رودخانه

توزیع مکانی جانداران خاکزی از پوشش گیاهی که یک ساختار موزاییک افقی با شرایط متفاوت خرداقلیمی و دسترسی به مواد غذایی ایجاد می کند، تاثیر می پذیرد. این تحقیق جهت بررسی ارتباط مکانی تراکم پوشش گیاهی و تنوع زیستی جانداران خاکزی در جنگل های حاشیه رودخانه کرخه انجام گرفت. تعیین تراکم خام پوشش گیاهی با استفاده از داده های سنجش از دور و تفسیر تصاویر سنجنده LISS III ماهواره IRS-P۶ و به وسیله شاخص پوشش گیاهی NDVI انجام گرفت. جانداران خاکزی با استفاده از ۲۰۰ نقطه نمونه، روی خط نمونه هایی (ترانسکت) موازی با فاصله ۵/۰ کیلومتر از یکدیگر و عمود بر رودخانه نمونه برداری شدند. نمونه برداری به روش دستی، در قطعات نمونه ای به ابعاد ۵۰ سانتی متر *۵۰ سانتی متر تا عمق ۲۵ سانتی متر صورت گرفت. فراوانی، شاخص های تنوع Shannon H، یکنواختی Sheldon، غنای Menhinick و تراکم پوشش گیاهی پس از محاسبه، با استفاده از روش های زمین آماری مورد تحلیل قرار گرفتند. واریوگرام ها کروی بوده و وجود هم بستگی مکانی را نشان دادند. دامنه تاثیر برای NDVI، فراوانی، تنوع ، غنا و یکنواختی به ترتیب،۱۹۷۷، ۱۷۲۴، ۱۳۲۶، ۱۸۲۵ و ۱۴۵۰ متر بود. نقشه ها ی کریجینگ نشان دادند که شاخص ها، الگوی تصادفی ندارند و دارای الگوی پراکنش مکانی هستند. فراوانی و شاخص های تنوع زیستی جانداران خاکزی از نظر الگوی مکانی، با شاخص NDVI شباهت بسیار دارند. دامنه تاثیر آنها نزدیک و ساختار مکانی این متغیرها به صورت مدل کروی است. تحلیل هم بستگی نیز ارتباط مثبت ویژگی های مورد بررسی جانداران خاکزی با تراکم پوشش گیاهی را تایید می نماید. نتایج این تحقیق می تواند برای تعیین حاشیه امن یا ضربه گیر اولیه در حفاظت محیط زیست استفاده شود.

Keywords:

Spatial pattern , NDVI Index , Soil macrofauna biodiversity , Variogram , الگوی مکانی , شاخص NDVI , جانداران خاکزی , واریوگرام