تشبیه و تنزیه حق تعالی در عاشقانه های مولوی

۱-برخی از آیات قرآن کریم به دوستی(محبت)خداوند به آدمیان و دوستی آدمیان نسبت به خداوند اشاره کرده است.-۲گروهی ازمفسران ومتکلمان مسلمان،خداوند را بزرگ تر ازآن می دانستند که با یکی از مخلوقاتش"دوست"شود و اساسا دوستی نسبت به خدا و دوستی خدا نسبت به انسان را درون ادب شرعی و شان حق تعالی می شمردند ومعتقد بودند که این باور به نوعی به تشبیه و انسان پنداری خداوند منتهی می شود.۳-برخلاف غالب متکلمان،عارفان گامی فراتر نهاده،از عشق حق به بندگان و عشق ورزی بندگان نسبت به او دم زده اند،در صورتی که درقرآن از "عشق" خداوند سخن نرفته است و عشق افراط در محبت است.این باور عارفانه همواره مورد چون و چراها و مخالفتها قرار گرفته است.۴-حجم عظیمی از سخنان منظوم ومنثور مولانا جلال الدین،عاشقانه های اوست.۵-این مقاله با نگاهی کلی و اجمالی به آثار مولوی ،به این نتیجه می رسد که او در عین سخن گفتن از عاشقی و معشوقی خداوند،توجه کامل داردکه به ورطه تشبیه درنیفتد و در مواردی نیز با صراحت درصدد استدراک وتعیین حد و مرزهای خالق و مخلوق بر آمده است

Keywords:

تشبیه , تنزیه , عشق , کنز مخفی , ادب مقام الهی , محبت