خوانش نوین از نظام اخلاقی فارابی بر اساس عقل خودبنیاد

هدف مقاله ی حاضر ارائه ی یک خوانش نوین از نظام اخلاقی فارابی براساس خرد خودبنیاد است. روش مقاله توصیف، تحلیل و تاویل افکار فارابی در پرتو نوشتار اوست. مساله ی اصلی مقاله ضرورت خوانش مجدد، تصحیح اعوجاج در فهم نظام اخلاقی فارابی و نهایتا پاسخ به بحران اخلاقی معاصر است. نتایج مقاله این است که نظام اخلاقی فارابی براساس عقل خودبنیاد پا می گیرد، چرا که او از ابتدا سعادت را مشروط به منطق و برهان می کند که عرصه ی خودبنیادی عقل است . مراد از اخلاق تنها هنجارهای رفتاری معین نیست، بلکه همه ی ارزش ها و قلمروهای حیات مدنی را دربر می گیرد، و بدین جهت، اخلاق نزد معلم ثانی چونان فرهنگ اندیشیده شده است. از سوی دیگر، اخلاق در نگاه او در بستر و مناسبات تاریخی شکل می گیرد و تطور می یابد؛ لذا حیث تاسیس گرانه و نقادانه پیدا می کند. بدین سبب، اخلاق ذاتا مشروط به آزادی و عقل می شود. در پرتو این نتایج می توان گفت بحران اخلاقی معاصر از فقدان خرد اخلاقی نقاد و غیر آزاد سرچشمه می گیرد.

Keywords:

فارابی , اخلاق , عقل خودبنیاد , سعادت , فرهنگ , تاریخ , شهر , آزادی