پژوهشی در قرآن نویسی خط محقق

استقبال از نوشتن قرآن با خط محقق، درست از زمانی شروع می­شود که دیگر خط کوفی مورد بهره­برداری گسترده قرار نمی گیرد. گسترش و به­کارگیری خط محقق در قرآن­نویسی به­عنوان مهم­ترین خط جهان اسلام (به­ویژه در ایران) در حدود پنج سده، یعنی از سده شش تا دهم هجری، به طول انجامیده است. این گستردگی، همراه با گسترش در مصارف این خط از دست­نویس­ها تا کتیبه­های این دوران بوده است. گنجایش خط محقق چه در ریخت حروف و کلمه­ها، و چه در سهل­نویسی، نسبت به نیای پیشین خود یعنی خط کوفی، از دلایل جایگزینی این خط در قرآن­نویسی به­شمار می­رود. اقبال خوش نویسان به این خط در نوشتن مصحف شریف، نسبت به دیگر اقلام سته در این پنج سده بیشتر است. این توجه را می­توان از آثار نسخ قرآن و کتیبه­های به­جای مانده از آن دوره مشاهده نمود. پیگیری و کنکاش در یافتن دلایل این استقبال و یافتن ویژگی­های شکلی و تاثیرات اجتماعی در رواج خط محقق، از مهم­ترین اهداف این مقاله است. همچنین چرایی استقبال گسترده از این خط در قرآن­نویسی در سده­های یاد شده از پرسش­های اصلی این پژوهش به­شمار می­رود. به جهت رسیدن به اهداف و پاسخ به پرسش­ها، این پژوهش از مطالعات کتابخانه­ای و میدانی بهره می­برد. اما روش حصول به نتیجه را در مطالعه و تطبیق نمونه­های به جای مانده از قرآن­نویسی در سده­های پنج تا ده ق. می­داند که به روش تحلیل بصری صورت خواهد گرفت.

Keywords:

خوش نویسی , خط محقق , قرآن نویسی , نسخ خطی , کتیبه