تاملات صدرایی؛ بالقوگی‎های هیدگری/اگزیستانسیالیستی ملاصدرا

نگاه تطبیقی به دو فیلسوف که در دو سنت متفاوت فلسفیده اند کاری است بس دشوار و نیازمند تامل و دقت فراوان؛ به خصوص اگر آن دو فیلسوف صدرا و هیدگر باشند که یکی غایت قصوای فلسفه اش متافیزیک است، در حالی که پروای آن دیگری طرد متافیزیک. اما خوش بختانه این دو فیلسوف هر دو بر وجود تاکید می کنند و این تا حدودی کار مقایسه بین آن دو را آسان تر می کند و موجب می شود ما امیدوارانه تر این دشواری را به جان بخریم. به رغم تفاوت های بنیادین در نگاه این دو نابغه فلسفی به مسئله وجود، می توان شباهت هایی را، که ما آنها را بالقوگی های هیدگری صدرا نامیده ایم، در تفکر این دو فیلسوف جست وجو کرد. در این مقاله، کوشیده ایم این شباهت ها را در ضمن شش تامل نشان دهیم: ۱. نفی شناخت مفهومی در هردو فیلسوف؛ ۲. نفی ثنویت سوژه و ابژه؛ ۳. تحلیل وجودی از حقیقت و نفی مفهوم سنتی و مطابقی آن؛ ۴. تحلیل اگزیستانسیال انسان؛ ۵. مستوری کنه وجود و چگونگی گشودگی آن؛ ۶. «هستی روبه مرگ» به مثابه وجهی از وجوه بنیادین انسان در هر دو فیلسوف.

Keywords:

هیدگر , ملاصدرا , شناخت , اصالت وجود , اگزیستانسیال , سوژه