ارزیابی و مقایسه بهره وری آب در اراضی شالیزاری سنتی و تجهیز و نوسازی شده در شهرستان آستانه اشرفیه

مدیریت منابع آب و خاک از طریق افزایش عملکرد و بهره­وری آب در شالیزارهادارای اهمیت ویژه­ای می­باشد. تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری یکی از اقداماتی است که با هدف افزایش بهره­وری آب اجرا می­شود. به­منظور بررسی و ارزیابی اثر اجرای طرح تجهیز و نوسازی بر میزان عملکرد و بهره­وری آب، پژوهشی در شالیزارهای شهرستان آستانه اشرفیه، در قالب طرح کرت­های دو بار خرد شده در سه سطح اصلی بالادست، میان­دست و پایین­دست و دو سطح فرعی تجهیز شده و سنتی، طی دو سال ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ انجام شد. داده­های عملکرد، میزان آب مصرف شده براساس نیازهای مختلف و میزان هزینه و درآمد از مزارع در مناطق مختلف جمع­آوری شد. نتایج نشان داد میانگین عملکرد در شالیزارهای سنتی و تجهیز و نوسازی شده به­ترتیب برابر ۳۹۵۸ و ۳۹۰۱ کیلوگرم بر هکتار بود و اختلاف معنی­داری وجود نداشت. مقادیر بهره­وری ناخالص براساس تبخیر-تعرق و تبخیر-تعرق بعلاوه نفوذ در اراضی سنتی به­ترتیب ۳% و ۳% بیشتر از مقادیر آن در اراضی تجهیز شده بود. نتایج نشان داد که علیرغم عدم وجود اختلاف معنی دار در عملکرد محصول در سطح اطمینان ۹۵ درصد، بهره وری خالص براساس تبخیر-تعرق، تبخیر-تعرق بعلاوه نفوذ، و مصرف آب در مزرعه در اراضی تجهیز شده به­ترتیب ۵۰%، ۵۱% و ۵۴% بیش از اراضی سنتی بود.یافته ها نشان می دهد که طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری، با کاهش هزینه­های کاشت، داشت و برداشت، موجب افزایش بهره­وری خالص می­شود.

Keywords:

بهره وری خالص , بهره وری ناخالص , تبخیر-تعرق , مصرف آب