واکاوی معیارهای فقهی در ارزیابی صلاحیت نامزدهای انتخابات در جمهوری اسلامی ایران

حق انتخاب­شدن از مهمترین جلوه های حق تعیین سرنوشت است. این حق مطلق نیست اما محدود ساختن آن نیازمند به توجیه است. استناد ناموجه به شایسته سالاری و لزوم امانتداری منتخبین افزون بر تضییع حق انتخاب شوندگان، حق انتخاب کنندگان را محدود می ­سازد. از چشم ­انداز سیاسی- اجتماعی؛ سخت­گیری در شرایط داوطلبان مناصب عمومی، وجهه مردمسالاری نظام را مخدوش می ­نماید. در جمهوری اسلامی ایران ضروری دانستن شرایطی مانند عدالت نامزدهای انتخاباتی، امانت شرعی پنداشتن مناصب عمومی و استناد به اصل عدم صلاحیت و عدم واجدیت شرایط قانونی، انتخابات منصفانه و رقابتی را با چالش روبه رو ساخته است. بررسی شرایط نامزدها با رویکرد احراز شخصی صلاحیت­ ها بجای احراز نهادی نیز وضعیت را پیچیده ­تر کرده است. این مقاله با روش تحلیلی- انتقادی، کاربست معیارهای بررسی صلاحیت نامزدها توسط شورای نگهبان را واکاوی می نماید. برابر یافته ­های مقاله، برای برون ­رفت از این چالش­ ها می­توان درباره شرط عدالت به تئوری هایی که تفسیری متساهل­ تر از عدالت بدست می ­دهند تکیه کرد. همچنین با توجه به اینکه مردم، مالکان حوزه عمومی ­اند می­ توان ماهیت تصدی مقامات عمومی را به جای امانت شرعی، امانت مالکانه قلمداد کرد. به همین ترتیب می­توان با بکارگیری اصل عدم فسق، مرتبه ای پایینتر از عدالت را اثبات نمود و بخشی از مشکلات موجود در نظام انتخاباتی کشور را رفع کرد.

واکاوی معیارهای فقهی در ارزیابی صلاحیت نامزدهای انتخابات در جمهوری اسلامی ایران Keywords:

شرایط نامزدهای انتخاباتی , عدالت , شورای نگهبان , حق بر انتخاب شدن , حق بر انتخاب کردن