تاثیر عوامل غیرمعرفتی بر فرآیند کسب معرفت

یکی از پرسش های جدی ای که امروزه پیش روی معرفت شناسان قرار دارد این است که آیا انسان در دستیابی به معرفت، با موانعی رو به رو است یا نه؟ نقش و تاثیر عوامل غیر معرفتی بر فرآیند کسب معرفت، موضوع مهمی است که نخستین بار مورد توجه ویلیام جیمز، فیلسوف و روان شناس معروف آمریکایی، قرار گرفت. وی در مقاله مشهور «اراده معطوف به باور» نشان داد که به رغم این پندار که باورهای ما معمولا به پشتوانه استدلال اخذ می شوند، همواره این عوامل غیر معرفتی متعلق به سرشت غیر عقلانی ما هستند که باورهای ما  را شکل می دهند. به بیان دیگر، از دیدگاه جیمز رد پای سرشت عاطفی - ارادی ما که از علائق و احساسات، بیم ها و امیدها، امیال، خواسته ها و آرزوهای ما و ... شکل می گیرد، در باورهای ما به خوبی قابل پیگیری است. البته سخن جیمز تنها بر سر تاثیرات منفی این ساحات نبود، بلکه او حتی گاه پیروی از سرشت عاطفی - ارادی را از جمله حقوق معرفتی انسان می شمرد و این، خود، نشانگر تاثیر گذاری های مثبت ساحت های غیر عقیدتی بر ساحت عقیدتی است. در این مقاله، به بحث تاثیر عوامل غیرمعرفتی بر معرفت یا به تعبیر دیگر، تاثیر ساحت های غیر عقیدتی بر ساحت عقیدتی، با تاکید بر آراء ویلیام جیمز در این باب می پردازیم.                

Keywords:

عوامل معرفتی , عوامل غیر معرفتی , علایق و احساسات , بیم ها و امیدها , امیال و خواسته ها