تجزیه و تحلیل اثر متقابل اکوتیپ× مکان در اکوتیپهاییونجه مناطق سردسیری

به منظور گزینش اکوتیپ های برتر یونجه مناطق سردسیری و تعیین پایداری عملکرد، آزمایشی طی سال های ۸۷-۱۳۸۴ در۱۳ ایستگاه تحقیقات کشاورزی با استفاده از ۱۷ اکوتیپ یونجه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد.در این پژوهش از روش امی (AMMI) (تجزیه توام اثرهای افزایشی جمع پذیر و اثرهای متقابل ضرب پذیر) برای تجزیه اثرهای متقابل اکوتیپ× مکان استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده اثرهای متقابل اکوتیپ× مکان معنی دار بودند و بر اساس عملکرد علوفه خشک، دو مولفه اصلی اول ۶/۶۵ درصد و بر اساس ارتفاع گیاه دو مولفه اصلی اول ۷/۶۷ درصد از مجموع مربعات اثر متقابل اکوتیپ×مکان را تبیین کردند. با ترسیم مولفه اصلی اول در مقابل مولفه اصلی دوم و همچنین محاسبه مقدار پایداری AMMI (ASV) مشخص شد که بر اساس عملکرد علوفه خشک، اکوتیپ صدقیان، پایدارتر بوده و بر اساس میانگین عملکرد علوفه خشک، اکوتیپ های ملک کندی ومهاجران بالاترین عملکرد کل را داشتند. از نظر ارتفاع بوته نیز اکوتیپ قره آغاج پایدارترین اکوتیپ برای تمام مکان های مورد آزمایش و اکوتیپ گله بانی بیشترین میانگین ارتفاع بوته را داشت. اکوتیپ های با عملکرد بالاتر و پایدارتر برای هر منطقه به تفکیک مشخص گردیدند. به طور کلی اکوتیپ مهاجران در مناطق تبریز، خوی، زنجان، سنندج، شهرکرد، گلپایگان و همدان بیشترین میانگین عملکرد علوفه خشک و اکوتیپ گله بانی در مناطق اصفهان، تبریز، خوی، کرج و مشهد بالاترین ارتفاع بوته را داشتند.

Keywords:

Alfalfa , AMMI analysis , Forage yield , Forage yield stability and Plant height , ارتفاع بوته , پایداری عملکرد , تجزیه AMMI , عملکرد علوفه و یونجه.