ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در ژنوتیپ های منتخب بومی و اصلاح شده برنج (Oryza sativa L.)

به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در ژنوتیپ های بومی و اصلاح شده برنج، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۱ در موسسه تحقیقات برنج کشور - رشت به اجرا گذاشته شد. ژنوتیپ های برنج مورد آزمایش شامل سه رقم بومی (هاشمی، سنگ جو و علی کاظمی) و سه لاین (۸۳۱ و ۸۴۱ و ۴۱۶) بودند. با توجه به نتایج تجزیه همبستگی، همبستگی مثبت و معنی داری بین قطر متوسط میانگره سوم با مقاومت به شکستگی میانگره سوم (**۹۶۱/۰=r) و قطر متوسط میانگره چهارم با مقاومت به شکستگی میانگره چهارم (**۹۰۲/۰=r)، قطر متوسط میانگره سوم و چهارم با مقاومت فشاری بوته به ترتیب (**۸۸۴/۰=r) و (**۸۵۳/۰=r) وجود داشت. همچنین، همبستگی مثبت و معنی داری بین نسبت وزن تر به طول میانگره با مقاومت به شکستگی در میانگره سوم (**۹۳۷/۰=r) و مقاومت فشاری بوته (*۷۵۲/۰=r)، نسبت وزن تر به طول میانگره با مقاومت به شکستگی در میانگره چهارم (**۸۲۵/۰=r) و مقاومت فشاری بوته (**۸۱۰/۰=r) مشاهده شد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که تنها صفت قطر متوسط میانگره روی مقاومت فشاری بوته اثر معنی داری داشت که به تنهایی ۸۸ درصد از تغییرات را توجیه کرد. در مرحله بعد صفت نسبت وزن تر به طول میانگره با ضریب تبیین ۸۶/۰ تنها صفت موثر در مقاومت به شکستگی میانگره بود که این نتایج با نتایج حاصل از ضرایب همبستگی مطابقت داشت. نتایج نشان داد که صفات قطر متوسط و نسبت وزن به طول میانگره های سوم و چهارم اهمیت زیادی در مقاومت به خوابیدگی برنج دارند و می توانند به عنوان شاخص هایی غیر مستقیم جهت انتخاب ژنوتیپ های با مقاومت بالا در مرحله گلدهی در نظر گرفته شوند.

Keywords:

Bending moment , Lodging index and Rice , برنج , خوابیدگی بوته , شاخص خوابیدگی و گشتاور خمشی.