بررسی امکان کنترل بیولوژیکی Phytophthora drechsleri عامل بوته میری خیار توسط جدایه های Trichoderma spp. در شرایط گلخانه abstract
خیار (Cucumis sativus) یکی از محصولات تجاری مهم در ایران و جهان بوده که سرشار از منابع غنی از فیبر و ویتامین با ارزش غذایی زیاد است. این محصول همواره مورد حمله عوامل بیماریزای خاکزاد قرار دارد که نه تنها خسارت اقتصادی قابل توجهی برعملکرد محصول وارد میکنند، بلکه کیفیت و بازارپسندی محصول را نیز کاهش میدهند. یکی از مهمترین و مخربترین بیماریهای خاکزاد خیار، بوتهمیری و پوسیدگی ریشه و طوقه با عامل Tuker Phytophthora drechsleri میباشد. در این مطالعه توان بیوکنترلی جدایههای سه گونه قارچ Trichoderma بر روی قارچ عامل بیماری در شرایط آزمایشگاهی و گلخانهای بررسی شد. جدایههای آنتاگونیست مورد بررسی شامل گونه Trichoderma harzianum (جدایههای Th۳، Th۵، Th۶، Th۷ و Th۹)،گونهT. longibrachiatum (جدایه Tl۲) و گونه T. atroviride (جدایههای Ta۱، Ta۴، Ta۸ و Ta۱۰) بودند. آزمونهای کشت متقابل، در قالب طرح کاملا تصادفی با ۱۱ تیمار در سه تکرار اجرا شد. جدایه Th۶ با ۳/۸۹ درصد بیشترین خاصیت بازدارندگی از رشد را در کشت متقابل نشان داد. پیچش هیفی در تماس جدایههای
تریکودرما با فیتوفترا مشاهده نشد ولی هیفهای
تریکودرما به موازات هیفهای فیتوفترا رشد کردند و آپرسوریوم و هاستوریوم را تشکیل دادند. براساس نتایج به دست آمده از بررسیهای آزمایشگاهی، موفقترین جدایه ها از نظر فعالیت آنتاگونیستی در مقابل P.drechsleri، جدایههای Th۶، Th۵، Th۳ و Ta۱بودند. چهار جدایه مذکور جهت انجام مطالعات گلخانه ای انتخاب شدند. در گلخانه، آزمونهای تیمار خاک و آغشتهسازی بذر با سوسپانسیون اسپور جدایههای
تریکودرما به منظور بررسی توان کنترلی این جدایهها در قالب طرح کاملا تصادفی با ۱۰ تیمار در سه تکرار اجرا شد. نتایج بررسیهای گلخانهای نشان داد که جدایههای مورد بررسی با سطوح مختلفی قادر به کنترل بیماری بودند. جدایههای Th۶ و Ta۱ به ترتیب با ۷۵/۹۱ درصد و ۵/۸۳ درصد بیشترین تاثیر کاهنده را بر بیماری به صورت کاهش درصد گیاهچه میری در اولین آماربرداری پس از تیمار خاک داشتند و پس از آنها جدایههای Th۳ و Th۵ قرار گرفتند. در روش آغشتهسازی بذر نیز جدایههای Th۶ و Ta۱ موفقتر از جدایههای دیگر عمل کردند و در تیمارهای مایه زنی شده با این جدایهها و فیتوفترا، درصد جوانهزنی بذر به ترتیب ۱۰۰ و ۳۴/۸۳ درصد بود. به طور کلی در این تحقیق، روش تیمار بذر در مقایسه با تیمار خاک در کاهش بیماری موثرتر بود. جدایه های مورد بررسی در افزایش رشد گیاه نیز موثر بودند و دو جدایه Ta۱ و Th۶ به طور معنیداری وزن تر و ارتفاع گیاهان را افزایش دادند.