مطالعه دانش بومی و مصارف سنتی برخی گونه های کاربردی شهرستان سرایان، استان خراسان جنوبی

. تحقیق حاضر با هدف آشنایی و مستندسازی فرهنگ استفاده سنتی از گونه های کاربردی منطقه سرایان در استان خراسان جنوبی صورت گرفت. در این مطالعه، با تهیه پرسشنامه به بومیان هر منطقه مراجعه و مصاحبه ی شخصی با گیاه شناسان سنتی خصوصا افراد مسن و مطلع که دارای اطلاعاتی در زمینه ی گیاهان دارویی هستند، صورت گرفت. مصاحبه ها با محوریت نام محلی گیاهان، فرم رویشی، زمان جمع آوری، نحوه برداشت، اندام مورد استفاده و نحوه مصرف و خواص گیاهان مطرح و تا جایی ادامه پیدا می کرد که پاسخ های تکراری ثبات و صحت مصاحبه را محقق می ساخت. گیاهان جمع آوری شده با استفاده از منابع معتبر گیاه شناسی شناسایی شد. در این مطالعه ۱۳۳ گونه گیاه با کاربردهای مختلف از منطقه سرایان شناسایی شد که متعلق به۳۷ جنس و۳۷ خانواده بوده که در بین خانواده های Asteraceae، Chenopodiaceae، Lamiaceae و Gramineae از بیشترین سهم برخوردار بودند که از این تعداد ۸۷ گونه، دارویی است. نتایج حاصل از بررسی کاربرد سنتی گیاهان نشان داد که بیشترین استفاده دارویی از گیاهان جهت درمان بیماری های گوارشی، قلبی- عروقی و سیستم تنفسی می باشد. بیشترین کارکرد اندام های مصرفی گیاهان شامل برگ، بذر و میوه بود. بررسی و مقایسه کاربردهای مختلف گیاهان در منطقه مورد مطالعه و همچنین سایر نقاط ایران تشابه موارد مصرف در میان برخی گونه های گیاهی مشابه در مناطق مختلف کشور را به اثبات می رساند. شناخت این گیاهان و مستندسازی دانش پیرامون آن ها می تواند زمینه مناسبی برای شناسایی اثرات درمانی جدید گیاهان، استفاده بهتر از گیاهان دارویی و فرآورده های آن ها را فراهم آورد.

Keywords:

دانش بومی , کاربرد سنتی , گیاهان دارویی , منطقه سرایان