انعکاس و مقایسه مولفه های هویت شیعی در محتوای سیره ها و رساله های تاریخی اسماعیلی دوران فاطمیان

فاطمیان، ازدولت های بزرگ شیعی است که در اواخر قرن سوم هجری در شمال آفریقا شکل گرفت، این دولت در گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی، تعالیم شیعی، آشکارکردن مظاهر و مولفه های هویت شیعه در مغرب ومصر، نقش غیرقابل انکاری ایفا کرد. یکی از راه های، پی بردن به میزان توجه به مولفه های هویت شیعی این دولت، بررسی محتوایی منابع اصلی تاریخی است که در آن زمان به نگارش درآمده است. درمیان منابع تاریخی اسماعیلی فاطمیان ، سیره ها و رساله ها دارای اهمیت زیادی است و از منابع اصلی به شمار می روند.مسئله اصلی پژوهش پاسخ به این سوال بوده است: در محتوای سیره هاورساله های نگاشته شده در دولت فاطمیان به چه میزان مولفه های هویت شیعه انعکاس داشته است؟پژوهش حاضر با هدف توصیف انعکاس مولفه ها و نمادهای مرتبط با هویت شیعی در محتوای سیره ها و رساله های دوران فاطمیان انجام شده است. بدین منظور با استفاده از روش تحلیل محتوا،(سه سیره و دو رساله)، مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. بر اساس یافته پژوهش، مولفه های هویت شیعی فاطمیان در محتوای همه سیره ها و رساله های بررسی شده بطور یکسان و به میزان زیادی مورد توجه و تکرار قرار نگرفته اند و فقط در برخی از این کتب مانند؛ مجموع رسایل کرمانی و سیره ابن جوذر، این مولفه ها انعکاس بیشتری داشته اند. بیشترین میزان تکرار و بازتاب، مربوط به مولفه های مانند: امام علی(ع)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، فاطمه الزهرا(س)، اهل بیت(ع) و کمترین میزان تکرار و انعکاس به مولفه های مانند: اربعین، نیمه شعبان، مدارس شیعی، مساجد شیعی، شاعران شیعی، رجال شیعی، وکلای شیعی، سکه های شیعی، کتب اربعه، صحیفه سجادیه، مکاتب شیعی و ...، معطوف بوده است.

Keywords:

فاطمیان , هویت شیعه , سیره ها , رساله ها , مولفه های هویت