بازشناسی و مکان یابی شهرهای: سیمره، ابن-هبیره و هاشمیه (نقدی بر یک مکان یابی)

شهر سیمره یا دره شهر امروزی که به تصدیق منابع تاریخی در دوره پیش از اسلام، مهرگان کدگ یا به زبان اعراب، مهرجان قذق نامیده شده، در غرب ایران واقع شده است. سیمین لک پور در کتاب کاوش ها وپژوهش های باستان­شناسی دره شهر (سیمره)، درباره مکان یابی شهر سیمره به اظهارنظر پرداخته و با ارائه دلایلی، شهر سیمره را منطبق بر شهر ابن هبیره از دوران اموی و نیز هاشمیه در دوره عباسی می­داند. پژوهش حاضر، بر آن است تا به شیوه تاریخی و بر اساس متون و منابع جغرافیایی اسلامی، به رد این ادعا بپردازد و با ارائه جغرافیای تاریخی هریک از سه شهر نامبرده، انفکاک آنها را از هم نشان دهد. بر اساس نتایج این پژوهش، شهرهای یادشده، در یک موقعیت جغرافیایی یکسان قرار نداشته­اند. نتایج پژوهش نشان می­دهد که شهر سیمره، مرکز ایالت مهرجان­قذق، از دوره ساسانی و بعدها شهری از استان جبال و در حد شمالی استان خوزستان با الگوی معیشتی کشاورزی، شهر ابن هبیره شهری از دوره امویه و میان بغداد و کوفه و با الگوی معیشتی مبتنی بر تجارت و بازرگانی و به احتمال بسیار کشاورزی، و شهر هاشمیه شهری منسوب به ابوالعباس سفاح از دوره عباسی و موقعیت تقریبی آن به احتمال بسیار قوی منطقه انبار و به احتمال بسیار کمتر، نزدیکی کوفه بوده است. بنابراین، مکان­یابی شهرهای ابن­هبیره و هاشمیه در شهرستان دره­شهر، با استناد به مطالعات انجام شده، قابل تایید نمی­باشد.

Keywords:

سیمره , ابن هبیره , هاشمیه , مکان یابی