جلال الدین محمد بلخی معروف به مولوی، شاعر و عارف متکلم بزرگ جهان اسلام است که در عمق افکار و عقاید و گفته های خود در مثنوی، نوعی ارادت و محبت به امیرالمومنان علی (ع) دارد. یکی از مباحثی که در این مجموعه ظهور و جلوهای ویژه دارد، بحث
ایثار و
شهادت طلبی
امام علی (ع) است که مولانا با قلمی عارفانه در ابیات خویش، آنها را به تصویر می کشد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه ای در صدد آن است تا بازنمایی از
ایثار و
شهادت طلبی امیرالمومنین علی (ع) را در
مثنوی معنوی مولوی مورد بررسی قرار بدهد. بررسی ها نشان داده است که مولانا
ایثار و
شهادت طلبی
امام علی (ع) را اینگونه توصیف می کند. امیرالمونین علی (ع) شخصیت برجسته ای است که در عشق الهی مستغرق شده و خویش را در حق فانی کرده و از منیت فاصله گرفته که در برابر خدا هیچ موجودیتی برای خود قائل نیست. مولوی نیز عارفی عاشق است که در دریای عشق و محبت الهی غرق شده هست. وی مجاهده و
ایثار را سنتی می داند که خداوند آن را پیش پای بشر نهاده است. مولانا معتقد است که اگر
ایثار و
اخلاص باهم توام باشد، می تواند بر تیره ترین و قسی ترین دلها هم اثر بگذارد، ایشان در مثنوی ماجرای نبرد امیرالمومنین علی (ع) با عمرو بن عبدود، پهلوان نامی عرب و تاثیر
اخلاص در
ایثار او را بر آن شخص به زیبایی به تصویر کشیده است و در نهایت همچون امیرالمونین (ع) زندگی جاویدان و حیات ابدی را در گرو کشته شدن و فنای فی الله می داند.