بررسی و تحلیل رشد ناموزون شهری با استفاده از مدل های کمی (مطالعه موردی: منطقه ۲۲ شهر تهران)

شهرنشینی پدیده پیچیده و پویا بوده که شامل تغییرات بزرگ مقیاس در کاربری اراضی در سطح محلی می باشد. منطقه ۲۲ بزرگ ترین منطقه شهر تهران بوده و در سال های اخیر شاهد افزایش ساخت و ساز در این منطقه هستیم. شاخص های کمی مورد استفاده در این پژوهش شامل آنتروپی نسبی، شاخص موران، ضریب جینی و مدل هلدرن بود.  هدف از انجام  این پژوهش، بررسی تاثیر رشد پراکنده شهری بر الگوی تراکم شهری در منطقه ۲۲ تهران می باشد. روش تحقیق کنونی تحلیلی - تطبیقی و از نظر نوع کاربردی –توسعه ای بود. اطلاعات مربوط به مساحت و جمعیت از مطالعات طرح جامع، تفصیلی و دیگر منابع مربوطه تهیه شد. در این مطالعه، بحث پراکنده روی شهری با استفاده از معیارهای کمی مختلفی از جمله آنتروپی شانون، ضریب جینی و شاخص موران مورد بررسی قرار گرفت. مقدار آنتروپی جمعیت در سال ۱۳۹۷، ۹۶/۰ بوده و نسبت به سال ۱۳۹۰ افزایش یافته و به یک نزدیک تر شده است. بنابراین مقایسه آنتروپی سال ۱۳۹۷ نسبت به سال ۱۳۹۰ نشان دهنده پراکندگی بیشتر جمعیت در سال ۱۳۹۷ بود. ضریب موران منطقه مورد مطالعه در دو مقطع زمانی ۱۳۹۰  و ۱۳۹۷ نشانگر الگوی تجمع خوشه ای می باشد. با توجه به مجموع ضرایب محاسبه شده می توان گفت که منطقه ۲۲ شهر تهران دارای الگوی پراکنده بوده و الگوی پراکندگی آن تک قطبی کامل نمی باشد. میزان تراکم در ناحیه یک بیشتر از سایر نواحی بوده و در سایر نواحی (۲، ۳ و ۴) الگوی پراکندگی غالب تر می باشد. به منظور کنترل موثر پراکندگی شهری، بایستی برنامه یکپارچه برای استفاده از اراضی شهری تدوین شده و استراتژی های توسعه فشرده تدوین شود.

Keywords:

پراکنده رویی شهری , منطقه ۲۲ , شهرنشینی , شاخص های کمی