بررسی تاثیر مداخله آموزشی ارگونومی بر میزان ابتلا به سندرم تونل کارپال (CTS)در بین کارمندان بانکهای دولتی

مقدمه: پیشرفت سریع تکنولوژی ، استفاده زیاد ازکامپیوتر و تغییر شرایط کاری باعث شده تا اختلالات اسکلتی- عضلانی یکی از مهم ترین موضوعهای سلامت شغلی در دنیای امروز شناخته شود . سندرم تونل کارپال (CTS) شایع ترین نوروپاتی فشارنده عصبی محیطی می باشد. در ایجاد این سندرم برخی فاکتورهای شغلی از قبیل کار مکرر و طولانی با دست و انگشتان تاثیر گذارند. مطالعه حاضر با هدف سنجش علائم و وضعیت عملکردی سندرم تونل کارپالCTS  و بررسی تاثیر مداخله آموزشی ارگونومی بر میزان ابتلا به سندرم تونل کارپال (CTS) در بین کارمندان بانکهای دولتی صورت پذیرفت. روش­ کار: این مطالعه توصیفی- تحلیلی بصورت مداخله ای در سال ۱۳۹۷ در بانکهای دولتی  انجام پذیرفت. شدت علائم و وضعیت عملکردی سندرم تونل کارپال کارمندان با استفاده از پرسشنامه بوستون بررسی گردید.نمونه هایی که شرایط ورود به مطالعه را داشتند انتخاب و در مرحله بعد مداخله آموزشی ارگونومی انجام شد و بعد از ۶ ماه از مداخله ، سنجش علائم و وضعیت عملکردی کارمندان درخصوص سندرم تونل کارپال تعیین شد.اندازه گیری نسبت مچ دست با کولیس انجام شد. تجزیه وتحلیل پرسشنامه با نرم افزار SPSS ۲۳ صورت گرفت،  واز آزمونهای ویلکاکسون و کای دو استفاده شد. یافته ها: شدت علائمCTS  درنمونه ها  در سطح خفیف، متوسط و شدید به ترتیب ۷/۶،۶۶/۲۰ و ۵/۹  درصد می باشد. وضعیت عملکردی CTS در سه سطح خفیف ،متوسط وشدید به ترتیب ۶/۴۷، ۸/۲۳و ۸/۴ درصد می باشد.. کارکنانی که ابعاد مچ دست بالاتر از  ۷/۰ (wrist AP/ML)داشتند شدت علائم و اختلالات وضعیت عملکردی CTS بیشتر مشاهده شد.و همپنین یافته ها نشان داد بین دست غالب و بروز علائم CTS ارتباط معناداری وجود داشت.( p=<۰.۰۰۱). نتایج مقایسه سطح شدت علائم  و وضعیت عملکردی سندرم تونل کارپال در دو گروه قبل و بعد از مداخله آموزشی  نشان داد که درصد شدت علائم سندرم تونل کارپال شدید و متوسط در افراد بعد از مداخله آموزشی نسبت به حالت قبل؛ به شدت علائم خفیف و بدون علائم تغییر یافته است. نتایج مقایس سطح شدت علائم سندرم تونل کارپال در بعد از مداخله آموزشی ارگونومی نشان داد که بین شدت علائم سندرم تونل کارپال در حالت قبل و بعد اختلاف معنا داری وجود دارد. شدت علائم(۳۱۷/۳-=z   , ۰۰۱/۰ p=<). وضعیت عملکردی(۶۰۶/۳-=z p=<۰.۰۰۱). نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر دررابطه با شرایطی که می­تواند در کارمندان بانک منجر به سندرم تونل کارپال شود نشان داد بطور کلی هر عاملی که باعث افزایش محتویات و یا کاهش ظرفیت تونل مچ دست شود می تواند باعث شروع علائم این سندرم ­باشد که میزان شدت علائم و وضعیت عملکردی سندرم تونل کارپال در بین کارکنان بانک در سه سطح خفیف، متوسط و شدید مشاهده شد، بر اساس مداخله ارگونومی میزان شدت علائم و وضعیت عملکردی سندرم تونل کارپال کاهش معنی­داری یافت. (۰/۰۰۱ > P-Value).تدوین یک برنامه مداخله ارگونومی مشخص برای بهبود وضعیت عملکردی و علائم این سندرم امری ضروریست.که شناخت درست علائم سندرم ، آموزشها ی لازم وتاثیر آنها و سپس طراحی یک برنامه مداخله ارگونومی مناسب مطرح می شود. می توان باستناد بر این نتایج و معیارهای ورود این مطالعه استنباط نمود که مداخله آموزش ارگونومی روشی آسان ،کم هزینه و کاربردی است که می تواند بعنوان یک برنامه موثر جهت پیشبرد اهداف بهبود سطح علائم افراد مبتلا به سندرم تونل کارپال مورد استفاده در بانکها قرار گیرد. پیشنهاد می گردد.استفاده توام از مداخلات مهندسی انسانی و مدیریتی به صورت ساده، کاربردی و کم هزینه و پایش مستمر نحوه صحیح اجرای این مداخلات در طی مدت زمان طولانی در سایه تعهد مدیریت و مشارکت کارکنان می تواند باعث دستیابی به نتایج مطلوبی در جهت کاهش میزان ابتلا به سندرم تونل کارپال در بین کارمندان گردد.

Keywords:

Carpal Tunnel Syndrome , Median nerve , Bank employees , wrist cross section , CTS-related factors , musculoskeletal disorders , ergonomic intervention , سندرم تونل کارپال , کارمندان بانک , عصب مدیان , سطح مقطع مچ دست , عوامل مرتبط با CTS , اختلالات اسکلتی -عضلانی , مداخله ارگونومی