بررسی تطبیقی منافع کشورهای عربستان سعودی و امارات متحده عربی از روابط تنش زای ایالات متحده آمریکا در قبال ایران

پیروزی انقلاب اسلامی فصل جدیدی در مناسبات ایران و ایالات متحده آمریکا گشود. باتوجه به وجود حس بی اعتمادی جمعی نسبت به آمریکا که طی دو سده حضور جهانی خود و نیز تنها در نیمه دوم قرن بیستم طراح و رهبر بیش از صد کودتای جهانی در راستای براندازی حکومت ها بوده، نخست وزیر دولت موقت انقلاب با نگاه واقع گرایانه به مسائل بین المللی، سعی نمود با حفظ منش انتقادی رابطه کشور را با آمریکا حفظ نماید، اما درپی تشنجات جهانی آمریکا و به دنبال آن حرکت انتقام جویانه و حمله نیروهای وابسته به چریک های فدایی خلق، به سفارت ایالات متحده مناسبات دوکشور قطع شد؛ که البته نتیجه مستقیم شکست آمریکا در جلوگیری از پیروزی انقلاب، با فرستادن ژنرال هایزر به ایران در دی ماه ۱۳۵۷ و ناامیدی اش از تقویت جایگاه رژیم صهیونیستی –به عنوان قوی ترین هم پیمانش- در ایران –با قطع فروش نفت به اسرائیل و گشایش سفارت فلسطین در ایران- بود. در این بین طی ۳۳ سال قطع رابطه میان دو کشور، آمریکا با تهدید دانستن ایران –که مشغول ساخت موشک های بالستیک زمین به زمین و موشک های پیشرفته ضدهوایی و ضد دریایی و ماهواره ای و ده ها ابزار نظامی گونه گون بود- درصدد مجازات جمهوری اسلامی برآمد؛ که تصویب تحریم های ظالمانه اقتصادی در این راستا است. در این بین همسایگان جنوبی ایران با استفاده از فرصت پیش آمده و برمبنای اصول رئالیسم -که برگرفته از نزدیکی منافع و قدرت می باشد- علاوه بر بهبود مناسبات خود با آمریکا -در بهبوهه تحریم های ایران- با دستیابی به تکنولوژی های روز خصوصا در حوزه استحصال منابع زیرزمینی به رشد فراوان اقتصادی دست یافتند. طی سه دهه گذشته همواره عوامل متعدد داخلی و خارجی در افزایش روند خصومت دو کشور موثر بوده اند. حرکت ایران به سمت خودکفایی و کسب قدرت نظامی، حمایت از گروه های اسلامی، شکست آمریکا در حفظ نظام آپارتاید در آفریقای جنوبی و حمایت ایران از نهضت آزادی بخش ماندلا و غیره، موجبات بی اعتمادی بیشتر دو کشور را پدید آورد؛ که در این بین توطئه نظامی آمریکا در طبس با اجرای پنتاگون، تلاش آمریکا در طراحی کودتای نوژه، حمایت آمریکا از تجاوز ۸ ساله ارتش بعثی عراق و تحریم تسلیحاتی ایران باعنوان «عملیات انسداد» با اجرای ریچارد مورفی وزیرخارجه آمریکا، هدف قرار دادن هواپیمای ایرباس در سال۱۳۶۷، ایجاد تنش آمریکا بین حامیان بنی صدر و شهید بهشتی، تلاش آمریکا برای تجزیه ایران در دهه دوم انقلاب با طراحی طرح خاورمیانه بزرگ، حمایت آمریکا از فتنه های داخل ایران و غیره، تاثیر به سزایی در به کارگیری گفتمان نفی مذاکره با آمریکا را پدید آورد. پژوهش حاضر حول محور بررسی تطبیقی منافع کشورهای عربستان سعودی و امارات متحده عربی از روابط تنش زای آمریکا در قبال ایران، برمبنای نقش و جایگاه منافع ملی و قدرت، براساس اصل رئالیسم و با تکیه بر نظریه گفتمان و برمبنای اندیشه های ارنستو لاکلا و همسرش شنتال موفه و بررسی نقش زبان در گفتمان سیاسی نزد نخبگان شکل گرفت. حاصل پژوهش نشان می دهد که با اتخاذ سیاستی در راستای تنش زدایی -با تکیه بر منافع ملی و قدرت و امکانات داخلی- می توان علاوه بر حفظ استقلال و شان و جایگاه بین المللی، جهت رفاه و آبادانی کشور و بهبود مناسبات با سایر ملل قدم برداشت.

Keywords:

منافع کشور , عربستان سعودی , امارات متحده عربی , روابط تنش زای آمریکا