عینیت یا غیریت علت غایی با غایت از منظر علامه طباطبایی

یکی از مسائلی که در مبحث علت و معلول در بین فلاسفه ی اسلامی مطرح گشته است، مسئله ی علت غایی است که نباید با واژه ی غایت خلط نمود و مترادف با آن دانست؛ زیرا علت غایی به معنای «ما لاجله الفعل» و غایت به معنای «ما ینتهی الیه الحرکه» است. از ویژگی های علت غایی این است که متقدم بر صدور فعل و از شئون فاعل است؛ به خلاف غایت که متاخر از صدور فعل بوده و آن کمال ثانی برای فعل محسوب می گردد. به تبع فلاسفه ی اسلامی، علامه طباطبایی نیز به بحث از علت غایی و احکام آن پرداخته است. ایشان در نهایهالحکمه، در ذیل مبحث علت غایی، عبارتی را آورده است که در ظاهر، علت غایی را عین غایت دانسته و بین آنها تفاوتی قائل نشده است، لکن با ادله و شواهدی که در این مقاله آورده می شود، اثبات می گردد علامه آن دو را مغایر یکدیگر می داند.

Keywords:

علت غایی , غایت , ما لاجله الفعل , ما ینتهی الیه الحرکه , علامه طباطبایی , فاعل های طبیعی