تبیین و نقد نظریه علم اجمالی در عین کشف تفصیلی از دیدگاه استاد فیاضی

یکی از مهم ترین و مشکل ترین مسائل حکمی و فلسفی، تبیین و تقریر «علم تفصیلی حق تعالی به مخلوقات در مرتبه ی ذات» است. صدرالمتالهین در کتاب های خود، دو نظریه درباره ی این مسئله مطرح کرده است: یکی نظریه ی مشهور وی یعنی «علم اجمالی در عین کشف تفصیلی» و دیگری نظریه مبتنی بر اتحاد عاقل و معقول که نظریه ی نهایی او به حساب می آید. نویسنده در این نوشتار، نخست بر اساس مبانی صدرالمتالهین به تبیین نظریه ی ابتدایی و مشهور وی پرداخته و سپس به بررسی و نقد این نظریه از دیدگاه استاد فیاضی پرداخته است. ملاصدرا با استفاده از قاعده «بسیط الحقیقه»، و بنا بر مبانی بدیع حکمت متعالیه (به ویژه اصالت وجود)، نظریه «علم اجمالی در عین کشف تفصیلی» را تبیین کرده است.  

Keywords:

صدرالمتالهین , علم تفصیلی حق تعالی , علم اجمالی در عین کشف تفصیلی , بسیط الحقیقه