ماخذ حمزه اصفهانی در روایت زردشتیان از آفرینش

در فصل آخر از باب یکم کتاب تاریخ حمزه اصفهانی با عنوان «سنی ملوک الارض و الانبیاء» یا «کتاب الامم»، روایت زردشتیان از خلقت جهان را از کتابی ناشناخته که به نام آن اشاره نکرده نقل کرده. هدف این مقاله تلاش در جهت یافتن یا نزدیک شدن به هویت آن کتاب است که از طریق مقایسه محتوایی نقل قول حمزه با کتب پهلوی موجود، به این نتیجه رسیده ایم که هیچکدام از آثار موجود نمی تواند کتاب مورد نظر باشد الا بندهش که احتمالا بیرون از این سه فرض نیست: کتاب مورد نظر، یا همین نسخه موجود از بندهش بوده، یا دو کتاب جداگانه بوده اند که یکی ماخذ دیگری بوده، و یا عمده مطالبشان را از یک ماخذ مشترک نقل کرده اند. بنابر این مطالعه بندهش، می تواند در ماخذ شناسی حمزه اصفهانی، نماینده آن کتاب بی نام باشد.

Keywords:

بندهش , تاریخ ملی ایرانیان , تاریخ نگاری دوره اسلامی , جهان بینی زردشتی , حمزه اصفهانی , سنی ملوک الارض و الانبیاء