موانع ازدواج مجدد در زنان سالمند ایرانی: یک مطالعه ی کیفی

مقدمه: امروزه یکی از چالش های مهم در جهان و ایران افزایش جمعیت سالمندان است. با مرگ همسر در دوران سالمندی، قابلیت مشارکت و مذاکره در بخش های مختلف زندگی از دست می رود و تنها زیستن به طور مستقل، با خطر بالای مرگ و میر و تاثیر بر همه ابعاد سلامتی (جسمی، روانی، اجتماعی) در افراد سالمند همراه است. این مطالعه با هدف بررسی موانع ازدواج مجدد در زنان سالمند انجام گرفت.روش بررسی: مطالعه حاضر در سال ۱۳۹۸با رویکرد کیفی و با کاربرد روش تحلیل محتوا بر ۱۰نفر از سالمندان زن در شهر بابل که همسرشان فوت شده یا طلاق گرفته بودند و توانایی برقراری ارتباط موثر و تمایل به مشارکت در تحقیق را داشتند، با استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته تا رسیدن به سطح اشباع داده ها، صورت گرفت. روش نمونه گیری به صورت مبتنی بر هدف و شامل سالمندان ساکن جامعه با حداکثر تنوع از نظرجنسیت، سطح تحصیلات و... که حداقل یک سال از شرایط تجرد، بیوگی یا طلاق از همسرشان گذشته بود، انجام گرفت. هر مصاحبه بعد از اجرا بلافاصله پیاده و سپس براساس روش مرحله ای کاول Kvale’s step by step method، تحلیل شد. تحلیل محتوای مصاحبه ها با تعیین واحدهای مفهومی، کدگذاری دقیق و روش مقایسه ای مداوم تا شکل گیری زیر گروه ها و طبقات اصلی ادامه یافت.یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها همزمان با جمع آوری داده ها صورت گرفت. به منظور تعیین صحت داده ها از معیارهای مقبولیت، قابلیت اعتماد، تاییدپذیری و انتقال پذیری استفاده شد. از مجموع مصاحبه ها ۲۱۰کد مقدماتی استخراج شد که طی فرایند تحلیل به سه دسته عوامل مربوط به سالمند، عوامل مربوط به خانواده سالمند و عوامل مربوط به روابط اجتماعی سالمند تقسیم شدند. در مجموع برای سه طبقه اصلی، سیزده زیرگروه پدیدار شد.نتیجه گیری: با توجه به معذب بودن، شرم و حیا، تابو بودن مسئله ازدواج مجدد سالمندان در جامعه و عدم شفافیت زنان ایرانی نسبت به خواسته هایشان که می تواند با حفظ استقلال و تطابق با شرایط زندگی افراد مرتبط باشد، برنامه ریزی و فرهنگ سازی به منظور بهبود کیفیت زندگی سالمندان، شکسته شدن تابو این موضوع در جامعه با تغییر دیدگاه ها و تعصبات رایج افراد و عدم تعدی به حقوق یکدیگر ضروری بنظر میرسد.

Keywords:

موانع , ازدواج , سالمندان , زنان