مدیریت پایدار مراتع در ایران: مروری تاریخی بر مراتع و معیشت بهره برداران مرتعی با تاکید بر منطقه بازفت از توابع استان چهارمحال و بختیاری

درک تاریخی از روند تغییرات مدیریتی از سنتی به مدیریت مرسوم فعلی درزمینه مراتع و عشایر می تواند مشکلات و چالش های آن ها را شناسایی کند و راهبردهای مناسب مدیریت پایدار مراتع را محقق سازد. علاوه براین، مروری تاریخی بر مدیریت مراتع و سیر تحول تاریخی تغییرات معیشتی بهره برداران مرتعی می تواند گزینه های معیشتی مطلوب را شناسایی کند و در راستای بهبود وضعیت مرتع و گذر از بحران ها و چالش های فراروی مدیریت پایدار مراتع، چارچوب های سیاست گذاری قابل اجرا ارائه دهد. این مقاله با مروری بر منابع تاریخی درزمینه مدیریت مرتع و امور عشایر ایران، داده ها و اطلاعات موجود دوره های تاریخی را تجزیه وتحلیل و ارزیابی می کند. چهار محور اصلی در راستای تحولات مدیریتی مراتع و وضعیت معیشت های وابسته به مراتع موردبررسی قرار می گیرند. ابتدا یک ارزیابی تاریخی از تحولات مدیریت مرتع ارائه می شود (۱). به دنبال آن، نظام های تولید دام و دامداری تشریح می شوند (۲). سپس وضعیت معیشت های وابسته به مرتع در ایران تبیین می شود (۳) درنهایت، ضمن ارائه چشم انداز معیشتی در استان چهارمحال و بختیاری و منطقه بازفت پیشنهادانی در راستای مدیریت پایدار مراتع ارائه می شود (۴). نتایج جمع بندی و مرور منابع این مطالعه، نشان می دهد عدم تعادل بین انسان، دام و مرتع و کاهش سهم محصولات دامی از چالش های عمده مدیریت پایدار مرتع در ایران می باشند. توجه به دیدگاهی جامع که بتواند از همه پتانسیل های منطقه ای در راستای مدیریت پایدار مرتع بهره گیرد ضروری است. این مطالعه پیشنهاد می کند در راستای مدیریت پایدار منابع طبیعی -و به طور خاص مراتع – درزمینه استان چهارمحال و بختیاری -و به طور خاص منطقه بازفت و مناطق مشابه- توسعه پایدار منطقه ای با محوریت معیشت پایدار بهره برداران مرتعی باید موردتوجه و ارزیابی قرار گیرد.