مداخله ای در تکانشگری و خودکنترلی نوجوانان دارای اختلال نامنظم خلقی اخلال گرانه: اثربخشی و کارآمدی طرحواره درمانی ذهنیت مدار و آموزش کنترل تکانه

هدف: این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی ذهنیت مدار و آموزش کنترل تکانه بر تکانشگری و خودکنترلی نوجوانان دارای اختلال نامنظم خلقی اخلال گرانه انجام شد.روش ها: روش آزمایشی و طرح پژوهش حاضر پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری چند گروهی بود. جامعه­ی آماری این پژوهش را کلیه­ی نوجوانان پسر ۱۰ تا ۱۷ ساله شهر شیراز که در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ در مدارس این شهر مشغول به تحصیل می­باشند تشکیل می­دهند. نمونه­ی پژوهش ۶۰ نفر از نوجوانان پسر دارای اختلال نامنظم خلقی اخلال گرانه بود که از میان نوجوانان پسری که نمره­ی بالا در مقیاس خودگزارش دهی پرسشنامه سیاهه رفتاری کودک آخنباخ و پرسشنامه غربالگری اختلال نامنظم خلقی اخلال گرانهانه لاپورته و همکاران  بود به روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای چند مرحله­ای از نواحی آموزش و پرورش شهر شیراز انتخاب و در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل به طور تصادفی گمارده شدند. ابزارهای پژوهش، مصاحبه بالینی ساختاریافته، مقیاس خودگزارش دهی پرسشنامه سیاهه رفتاری کودک آخنباخ، مقیاس خود کنترلی تانجی، بامیستر و بون و مقیاس تکانشگری پاتون و همکاران بود. داده­های جمع آوری شده با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس آمیخته با اندازه­گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش گروهی طرحواره درمانی ذهنیت مدار و آموزش کنترل تکانه بر کاهش تکانشگری و افزایش خودکنترلی نوجوانان دارای اختلال نامنظم خلقی اخلال گرانه موثر بوده است و بین دو گروه آزمایش و کنترل در مرحله پس­آزمون و پیگیری در میزان خودکنترلی و تکانشگری تفاوت معنادار وجود دارد (۰۰۱/۰≥P).نتیجه گیری: بنابراین می توان نتیجه گرفت از آموزش­های طرحواره درمانی ذهنیت مدار و مهارتهای کنترل تکانه می توان به عنوان روش­های مداخله ای مناسب در کنار درمان دارویی سود جست.

Keywords:

آموزش کنترل تکانه , طرحواره درمانی ذهنیت مدار , تکانشگری , خودکنترلی , اختلال نامنظم خلقی اخلال گرانه