ارائه مدل عوامل موثر بر اجرای خط مشی های مدیریت بحران ایران با رویکرد ساختاری تفسیری

پهنه سرزمین ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی در معرض انواع سوانح طبیعی از قبیل زلزله، سیل، طوفان، خشکسالی و غیره قرار دارد. با توجه به بررسی ها، اجرای خط مشی های مدیریت بحران، موفقیت آمیز نبوده است. بنابراین هدف پژوهش، ارائه مدل عوامل موثر بر اجرای خط مشی های مدیریت بحران ایران با رویکرد ساختاری تفسیری بوده است. روش تحقیق، توصیفی - پیمایشی و به لحاظ هدف کاربردی بود. داده های تحقیق به صورت میدانی و به شیوه آمیخته (کیفی و کمی) جمع آوری شد. جامعه آماری تحقیق در بخش کیفی، ۱۸ نفر از متخصصان و صاحب نظران مدیریت بحران بود که به صورت غیرتصادفی هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری در بخش کمی، شامل مدیران و کارشناسان سازمان مدیریت بحران و ادارات کل بحران استان ها (۲۹۷ نفر) و مدیران ملی و استانی سازمان ها و نهادهای همکار و عضو شورای عالی مدیریت بحران (۳۶۱ نفر) درمجموع، برابر با ۶۵۸ نفر بودند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان و با استفاده از فرمول کوکران و نمونه گیری تصادفی ساده تعداد ۲۴۸ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این تحقیق ۴۹ عامل موثر بر اجرای خط مشی مدیریت بحران شناسایی و به عنوان پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد که روایی محتوایی آن توسط ۱۰ تن از اساتید مدیریت دانشگاه و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ تایید شد (۸۹/۰=α). برای سطح بندی مولفه ها از تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری استفاده شد. یافته ها نشان داد که ۴۹ عامل در قالب ۱۲ مولفه بر اجرای موفق خط مشی های مدیریت بحران اثرگذار است و مولفه ها در پنج سطح قرار گرفتند. عوامل توانمندی منابع انسانی و مهارت مجریان، منابع مالی و تجهیزاتی و عوامل مدیریتی و سازمانی در سطح زیربنایی مدل و مدیریت یکپارچه و وحدت رویه در فرایند اجرای خط مشی ها در راس مدل قرار گرفتند. چنانچه روشن بودن ماموریت های سازمان ها و نهادهای همکار، برنامه محوری، پیش بینی و تامین منابع مالی و تجهیزاتی و توانمندسازی منابع انسانی در اولویت های تصمیم و اقدام مدیران سازمان مدیریت بحران قرار گیرد، اجرای خط مشی ها تسهیل خواهد شد.

Keywords:

Policy , interpretive structural model , crisis management , خط مشی , مدل ساختاری تفسیری , مدیریت بحران