جستاری جامعه شناختی پیرامون مدرنیته و تحولات مدیریت بدن در ایران

مطالعات جامعه شناختی پیرامون بدن در ایران از تاریخ طولانی برخوردار نیست؛ این مدعا با آثار علمی اندکی که در ده ههای هفتاد و هشتاد شمسی تولید شده اند اثبات میگردد که البته این امر را تا حدود زیادی میتوان به جوان بودن این شاخه از جامعه شناسی در ایران و در سطح جهانی مرتبط دانست. به مرور و با شناخته شدن هرچه بیشتر اهمیت جامعه شناسی بدن برای پژوهشگران ایرانی، به دلایل مختلف و متفاوتی نظیر روند روبه رشد، غیرطبیعی و پرشتاب جراحیهای زیبایی، اقبال روبه فزون استفاده زنان و دختران جامعه ایران از مواد و لوازم آرایشی، جوانی جمعیت، تحولات اجتماعی و تغییرات ارزشی در سطح جامعه، رواج سبکهای متفاوت زندگی و ...، طی سالهای اخیر و به خصوص با ورود به سالهای آغازین دهه نود، شاهد انجام پژوهشهای بیشتری در زمینه مطالعات جامعه شناختی بدن در ایران هستیم، پژوهشهایی که این خلاء مطالعاتی را پرکرده و با مطالعه ای دقیق به ریشه ها بپردازد و کانونهای تعیین، ساختارهای قدرت و مکانیسمهای اثرگذاری در این حوزه، که بخشی از زنان ایرانی را در طی مدتزمانی نسبتا کوتاه به زنان ناراضی! از بدن خود مبدل ساخته است را تبیین نماید. بسیاری از مفاهیم زیبایی شناسی، سبکهای تناسب اندام و درکل، پروژه پیچیده مدیریت بدن در کانونهای قدرت، ثروت و دستگاه ایدئولوژیک- هژمونیک و امپراتوری عظیم رسانهای نظام سرمایه داری با ابزار و امکانات پرشمار و متنوعی که در اختیار دارد؛ هالیوود، جشنواره فیلم اسکار، مسابقه ملکه زیبایی جهان و ...، تولیدشده و کاملا متناسب و همگام با روح مدرنیسم و ارزشها و نیز بنیانهای فلسفی سبک زندگی غربی حاکم بر این جوامع؛ اومانیسم، ماتریالیسم، سکولاریسم، هدونیسم و ...، گام برمیدارد، نمیتوان این صنعت پرسود در غرب را بهعنوان یک مسئله اجتماعی محسوب نمود، همانگونهای که در ایران یک مسئله حاد اجتماعی است. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، با بهره گیری از منابع کتابخانه ای (اسنادی) و با رویکردی انتقادی نگارش شده است.

Keywords:

جامعه شناسی بدن , مدیریت بدن , زنان , نظام سرمایه داری , جامعه ایران