تحلیل فضایی عدالت مکانی در آمایش کاربری های خدماتی (پارک و فضای سبز، ورزشی و تفریحی-توریستی) شهر تبریز با رویکرد چند معیاری

از مشکلات اساسی شهرها در دهه­های اخیر، توزیع نابرابر منابع و جمعیت در بخش­های مختلف شهری است. توجه به اهمیت توزیع کاربری­های خدماتی در نواحی شهری و فراهم نمودن امکانات و خدمات مورد نیاز عاملی مهم در ارتقاء سطح زندگی، عدالت اجتماعی و پایداری زندگی شهری است. خدمات عمومی شهر به عنوان مهم­ترین ابزار در دست مدیریت شهری، برای برقراری عدالت فضایی است. با توزیع مناسب این خدمات، شهر می­تواند به عنوان بستر تحقق عدالت فضایی مطرح گردد. کلان­شهر تبریز علاوه بر اینکه از تبعیض طبقاتی در بین گروه­های اجتماعی – اقتصادی رنج می­برد، از تبعیض فضایی ناشی از توزیع نامناسب خدمات شهری نیز تهدید می­شود. پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی علمی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی است. به دلیل پیچیدگی و ازدیاد فاکتورهای موثر در مکانیابی کاربری­های خدماتی، لزوم به کارگیری روش­های چند متغیره تصمیم­ساز جهت تعیین مکان مطلوب جهت احداث کاربری های جدید را ضروری می­سازد. در پژوهش حاضر ابتدا سرانه کاربری­ های مورد بررسی محاسبه و با سرانه استاندارد مقایسه شده و میزان کمبود در منطق ده­گانه مشخص شد. سپس پارامترهای موثر در مکان­گزینی کاربری­هایی نظیر (پارک و فضای سبز، ورزشی و تفریحی-توریستی) شناسایی شده، و با استفاده از روش­های مبتنی بر سیستم­های پشتیبانی فضایی چند معیاره MC-SDSS برمبنای مدل­های Topsis و Saw در محیط نرم­افزار ArcGIS و وزن­دهی پارامترها توسط کارشناسان خبره حوزه مطالعات شهری با روش تحلیل سلسه مراتبی در محیط نرم­افزار Expert Choice نقشه­های نهایی تهیه شده، و فضاهای کاملا نامطلوب تا کاملا مطلوب برای هر کدام از خدمات فوق شناسایی شده­اند.

Keywords:

عدالت فضایی , کاربری های خدماتی , سیستم پشتیبانی فضایی چند معیاره , مدل تاپسیس و سا , کلان شهر تبریز