رخش یا دخش؟ (بررسی صورت نگاشت یک لغت در نسخه های شاهنامه)

سجاد آیدنلو

رخش یا دخش؟ (بررسی صورت نگاشت یک لغت در نسخه های شاهنامه)

Publish place: The Journal of Epicliterature، Vol: 9، Issue: 15

Publish Year: 1392

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: Persian

This Paper With 19 Page And PDF Format Ready To Download

دریافت فایل کامل Paper

Certificate
من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

https://civilica.com/doc/1541794

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPNFA-9-15_001

تاریخ نمایه سازی: 30 مهر 1401

Abstract:

در این مقاله کوشش شده است تا مبتنی بر رویکردی تحلیلی – مقایسه ای اختلاف صورت نگاشته های دو واژه «رخش» و «دخش» در فعل مرکب «رخش / دخش کردن به معنای «تیره و سیاه کردن» در چهار بیت شاهنامه فردوسی واکاوی، مقایسه و شرح شود. بنابراین، در مسیر شرح و پردازش مباحث نوشتار، به بررسی جایگاه صرفی و معنایی این واژگان، در چارچوب رویکرد مقایسه ای به نسخه های مورد بررسی شاهنامه پرداخته ایم. نتایج پژوهش از جمله گویای آن است که «رخش» و «رخش کردن» در فرهنگ ها و متون فارسی به معنای «سیاه و تیره کردن» دیده نمی شود و اشتقاق واژه نیز دقیقا متضاد این معناست، اما ریشه شناسی های پیشنهاد شده برای «دخش» معنای «سیاهی» را برای آن تایید می کند.

Keywords:

رخش , دخش , شاهنامه , تصحیح , واژه شناسی , فرهنگ جهانگیری

Authors

سجاد آیدنلو

استاد دانشگاه پیام نور

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :

آذرلی، غلامرضا، (۱۳۸۹). فرهنگ واژگان گویشهای ایران، تهران، نشر هزاره، ...
آیتو، جان (۱۳۸۶). فرهنگ ریشه شناختی انگلیسی، ترجمه حمید کاشانیان، ...
ابراهیم، بدرالدین، (۱۳۸۱). فرهنگنامه زفان گویا و جهان پویا (فرهنگ ...
اتابکی، پرویز، (۱۳۷۹). واژه نامه شاهنامه، تهران، نشر و پژوهش ...
ادیب طوسی، محمدامین، (۱۳۸۸). فرهنگ لغات ادبی، تهران، موسسه مطالعات ...
ادیبی، (۱۳۸۹). عجائب اللغه، تصحیح دکتر محمود مدبری، کرمان، دانشگاه ...
اسدی، ابومنصور، (۱۳۱۷). گرشاسپ نامه، تصحیح حبیب یغمایی، تهران، کتاب ...
اسدی، ابومنصور، (۱۳۶۵). لغت فرس، تصحیح دکتر فتح الله مجتبایی- ...
اسدی، ابومنصور، (۱۳۹۰). لغت فرس به انضمام ملحقات، تصحیح استاد ...
انجو شیرازی، میر جمال الدین حسین، (۱۳۵۱). فرهنگ جهانگیری، ویراسته ...
انوری، حسن، (۱۳۸۲). فرهنگ بزرگ سخن، تهران، انتشارات سخن، چاپ ...
انوشه، حسن و غلامرضا خدابندلو، (۱۳۹۱). فارسی ناشنیده (فرهنگ واژه ...
اوبهی هروی، حافظ سلطانعلی، (۱۳۶۵). فرهنگ تحفه الاحباب، تصحیح فریدون ...
اوحدی بلیانی، تقی الدین، (۱۳۶۴). سرمه سلیمانی، تصحیح دکتر محمود ...
ایران شاه بن ابی الخیر، (۱۳۷۷). کوش نامه، تصحیح دکتر ...
ایران شاه بن ابی الخیر، (۱۳۷۰). بهمن نامه، ویراسته دکتر ...
بغدادی، عبدالقادر، (۱۳۸۲). لغت شاهنامه، تصحیح کارل گ. زالمان، ترجمه، ...
بغدادی، عبدالقادر، (۱۳۹۱). لغت شهنامه، تصحیح کارل گرمانویچ زالمان، ترجمه ...
پادشاه، محمد، (۱۳۳۶). فرهنگ آنندراج، زیر نظر دکتر محمد دبیرسیاقی، ...
تبریزی، محمدحسین بن خلف، (۱۳۶۱). برهان قاطع، به اهتمام و ...
تتوی، ملا عبدالرشید، (۱۳۸۶). فرهنگ رشیدی، تصحیح اکبر بهداروند، تهران، ...
جوینی، عزیرالله، (۱۳۷۴). نبرد اندیشه ها در حماسه رستم و ...
حسن دوست، محمد، (۱۳۸۹). فرهنگ تطبیقی- موضوعی زبانها و گویشهای ...
خالقی مطلق، جلال، (۱۳۸۰). یادداشتهای شاهنامه، بخش یکم، نیویورک، انتشارات ...
خالقی مطلق، جلال، (۲۰۰۶). یادداشتهای شاهنامه، بخش دوم، نیویورک، انتشارات ...
خالقی مطلق، جلال، (۲۰۰۹). یادداشتهای شاهنامه، با همکاری دکتر محمود ...
دهخدا، علی اکبر، (۱۳۷۷). لغت نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ...
رامپوری، غیاث الدین، (۱۳۶۳). غیاث اللغات، به کوشش منصور ثروت، ...
راوندی، محمد بن علی بن سلیمان، (۱۳۸۶). راحه الصدور و ...
رواقی، علی، (۱۳۹۰). فرهنگ شاهنامه، تهران، انتشارات فرهنگستان هنر.. ...
شامبیاتی، داریوش، (۱۳۷۵). فرهنگ لغات و ترکیبات شاهنامه، تهران، نشر ...
طاووسی، محمود، عبدالرسول صادق پور و یاسین راشدی، (۱۳۸۷). ترکیب ...
فردوسی، ابوالقاسم، (۱۳۶۳). داستان سیاوش از شاهنامه فردوسی، تصحیح و ...
فردوسی، ابوالقاسم، (۱۳۷۳). شاهنامه، تصحیح ژول مول، با مقدمه دکتر ...
فردوسی، ابوالقاسم، (۱۳۷۴). شاهنامه (بر اساس چاپ مسکو)، به کوشش ...
فردوسی، ابوالقاسم، (۱۳۷۹ الف). شاهنامه همراه با خمسه نظامی، با ...
فردوسی، ابوالقاسم، (۱۳۷۹ ب). شاهنامه، تصحیح مصطفی جیحونی، اصفهان، انتشارات ...
فردوسی، ابوالقاسم، (۱۳۸۶ الف). شاهنامه، تصحیح دکتر جلال خالقی مطلق، ...
فردوسی، ابوالقاسم، (۱۳۸۶ ب). شاهنامه، تصحیح عباس اقبال آشتیانی، مجتبی ...
فردوسی، ابوالقاسم، (۱۳۸۶ ج). شاهنامه، به کوشش دکتر سید محمد ...
فردوسی، ابوالقاسم، (۱۳۸۶ د). شاهنامه، ویرایش مهدی قریب، تهران، انتشارات ...
فردوسی، ابوالقاسم، (۱۳۸۷). شاهنامه از دستنویس موزه فلورانس، ج۵، به ...
فردوسی، ابوالقاسم، (۱۳۸۹). شاهنامه(نسخه برگردان از روی نسخه کتابت اواخر ...
فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، نسخه کتابخانه ملی پاریس، به شماره Supple ...
فرهنگ فارسی مدرسه سپهسالار (منسوب به قطران)، (۱۳۸۰). تصحیح دکتر ...
قوام فاروقی، ابراهیم، (۱۳۸۵). شرف نامه منیری، تصحیح و تعلیقات ...
کزازی، میر جلال الدین، (۱۳۸۲). نامه باستان، ج۳، تهران، انتشارات ...
کزازی، میر جلال الدین، (۱۳۸۴). نامه باستان، ج۶، تهران، انتشارات ...
کزازی، میر جلال الدین، (۱۳۸۵). نامه باستان، ج۷، تهران، انتشارات ...
کزازی، میر جلال الدین، (۱۳۸۷). نامه باستان، ج۹، تهران، انتشارات ...
کیا، صادق (۱۳۹۰). واژه نامه شصت و هفت گویش ایرانی، ...
مستوفی، حمدالله ، (۱۳۷۷). ظفرنامه به انضمام شاهنامه (چاپ عکسی ...
معین، محمد، (۱۳۷۱). فرهنگ فارسی، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ ...
مقیم تویسرکانی، محمد، (۱۳۶۲). فرهنگ جعفری، تصحیح دکتر سعید حمیدیان، ...
مکنزی، دیوید نیل، (۱۳۸۳). فرهنگ کوچک زبان پهلوی، ترجمه دکتر ...
منصوری، یدالله، (۱۳۸۴). بررسی ریشه شناختی فعلهای زبان پهلوی، تهران، ...
منصوری، یدالله و جمیله حسن زاده (۱۳۸۷). بررسی ریشه شناختی ...
نخجوانی، محمد بن هندوشاه، (۱۳۵۵). صحاح الفرس، به اهتمام عبدالعلی ...
نفیسی (ناظم الاطبا)، سعید، (۱۳۵۵). فرهنگ نفیسی، تهران، کتابفروشی خیام.. ...
نوشین، عبدالحسین، (۱۳۶۳). واژه نامک، تهران، انتشارات دنیای کتاب.. ...
نوشین، عبدالحسین، (۱۳۷۳). سخنی چند درباره شاهنامه، تهران، انتشارات اساطیر، ...
نیازی حجازی، (۱۳۹۰). جامع اللغات (فرهنگ منظوم)، به اهتمام افسانه ...
ولف، فریتس، (۱۳۷۷). فرهنگ شاهنامه فردوسی، تهران، انتشارات اساطیر.. ...
همای نامه، (۱۳۸۳). تصحیح محمد روشن، تهران، انتشارات انجمن آثار ...
هوبشمان، هاینریش، (۱۳۸۶). تحول آوایی زبان فارسی (از هند و ...
Bartholomae, Christian, (۱۹۶۱). Altiranisches Wörterbuch, Berlin ۱.. ...
Cheung, Johnny,(۲۰۰۷). Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Brill, Leiden, ...
Horn, Paul (۱۸۹۱), Grundriss der Neupersischen Etymologie, Strussburg.. ...
Hubschmann, H, (۱۸۹۵).Persische Studien, Strassburg. ...
Klein, Renest, (۱۹۶۶). A Comprhensive Etymological Dictionary of the English ...
Mayrhofer, M, (۱۹۷۳). Onomastica Persepolitana, Wien. Orientalia (Nova Series), Roma.. ...
Monier Williams, Sir, (۱۹۶۰). A Sanskrit- English Dictionary, Britain, Unversity ...
Nyberg, Henrik Samuel , (۱۹۷۴). Manual of Pahlavi, Otto Harrassowitz, ...

نمایش کامل مراجع