عسر و حرج یکی از قواعد فقهی است که در روابط زوجیت نیز قابل اعمال است. عقد ازدواج پایبندی و تعهدی برای زوجیندر پی دارد اما اگر شرایطی به وجود آید که تحمل زندگی مشترک و دوام آن سختی زیاد و مشقت فراوان برای
زوجه ایجادکند به گونه ای که تحمل آن مشکل باشد اصطلاحا به آن
عسر و حرج می گویند. بر طبق ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی که درسال ۱۳۸۱ اصلاح شد،
عسر و حرج وضعیتی است که ادامه زندگی را برای
زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکلباشد که در این صورت زن حق تقاضای
طلاق دارد و در مورد اینکه چه چیزهایی
عسر و حرج است باید گفت که مصادیقکامل آن در قانون ذکر نشده است و فقط به نمونه و مثال بسنده شده است. رویه دادگاه ها برای
عسر و حرج در
طلاق ایناست که به صورت موردی
عسر و حرج زوجه متقاضی
طلاق را بررسی می کنند. ممکن است که سوال شود که عسر و حرجمرد چگونه است؟ باید توجه داشت که مرد می تواند با پرداخت حقوق مالی
زوجه هر وقت که بخواهد دادخواست
طلاق ازطرف مرد بدهد و نیازی هم به اثبات
عسر و حرج ندارد.