اثربخشی دانش بومی در مدیریت پایدار حفاظت خاک و آب

گسترش روزافزون تقاضا از سوی انسان برای دریافت خدمات مورد نیاز از آبخیزهای مختلف سبب شده است تا آبخیز ها متحمل فشار زیادی شوند و در برخی موارد با عبور این فشارها از حد آستانه تحمل، خسارت ها و تخریب های زیادی رخ دهد. بر این اساس از دیرباز انسان در راستای کاهش این اثرات منفی اقدام نموده و دانش و اطلاعات مفیدی را کسب کرده که امروزه راه‎گشای بشر در مدیریت پایدار آبخیزهاست. استفاده از دانش بومی از جمله سکوبندی، کانه، پشته های ابرویی، چال کشت ها و بادشکن تاثیر بسزایی در مدیریت پایدار منابع طبیعی ایفا می کنند. امروزه توجه به دانش بومی در زمینه حفاظت خاک و آب به دلیل کارکردهای مطلوب آن و اطمینان از سازگاری بالا و حفظ توازن بوم شناختی و همراهی و مشارکت مردمی از اهمیت بسیاری برخوردار است. از اثرات قابل توجه روشهای نامبرده شده در این پژوهش، جلوگیری از فرسایش خاک، مهار رواناب و افزایش نفوذ آب به داخل خاک، کنترل سیلاب، افزایش تولید محصولات کشاورزی در جهت تامین امنیت غذایی، کاهش سرعت باد، جلوگیری از پیش روی و تثبیت تپه های ماسه ای بارخان، اشتغال زایی و کسب درآمد و تامین معاش خانوار در راستای حفاظت خاک و آب میباشد. استفاده از این روش ها علاوه بر فواید ذکر شده، امکان بهره برداری پایدار در جهت تامین نیازهای انسان و توجه به آیندگان را میسر ساخته است. امروزه تلفیق دانش بومی با فناوری نوین راه گشای مدیران و برنامه-ریزان در راستای مبارزه با مشکلات فراروی بشر و طبعا نقش ماشه ای دخالت های انسانی است.

Keywords:

حفاظت خاک و آب , مدیریت پایدار آبخیز , ساز ه های سنتی , تخریب آبخیز